kenewendo4_Mario TamaGetty Images_islandclimatechange Mario Tama/Getty Images

Het belang van missiegedreven klimaatfinanciering

GABORONE – Door de stijgende zeespiegel verdwijnt Tuvalu, een kleine archipel in de Stille Oceaan, langzaam onder water. Australië heeft onlangs een belangrijke overeenkomst getekend met de eilandstaat, die onderdak biedt aan Tuvaluanen die ontheemd zijn geraakt door de klimaatverandering – een teken van de opkomende economische, geopolitieke en humanitaire implicaties van de opwarming van de aarde. Tuvalu’s afrekening met zijn mogelijke uitsterven biedt een glimp van wat de toekomst zal brengen op een snel opwarmende planeet.

En toch lijken veel beleidsmakers zich niet bewust van de grensoverschrijdende aard van de klimaatcrisis en de dreigende gevolgen voor alle landen. Onderzoek toont aan dat 3,6 miljard mensen – bijna de helft van de wereldbevolking – nu in gebieden wonen die zeer gevoelig zijn voor de klimaatverandering. Mensen in de armste landen ter wereld – in het bijzonder vrouwen, meisjes en inheemse gemeenschappen – zijn extra kwetsbaar voor de gevolgen, ondanks het feit dat ze het minst hebben bijgedragen aan het ontstaan van het probleem.

Deze bevolkingsgroepen zijn vaak afhankelijk van de natuurlijke omgeving voor hun overleving, wat betekent dat extreme weersomstandigheden een grotere kans hebben om hun levens en bestaansmiddelen te vernietigen. Alleen al de afgelopen tien jaar hebben natuurrampen in de armste landen geleid tot een verdrievoudiging van de economische schade in vergelijking met drie decennia geleden en tot het tenietdoen van moeizaam bereikte ontwikkelingswinst.

De ontwikkelingslanden kunnen niet alleen worden gelaten met de angstaanjagende gevolgen van de opwarming van de aarde. De ernst van de huidige en toekomstige gevolgen van de klimaatverandering zal afhangen van het vermogen van de wereld om collectieve doelen op het gebied van aanpassing, beperking en het opbouwen van veerkracht op een genderbewuste en inclusieve manier te bevorderen. Bij deze inspanningen moeten het welzijn van de mens en de gezondheid van onze planeet voorop staan, wat betekent dat we gebruik moeten maken van de schat aan kennis die inheemse gemeenschappen hebben vergaard. Net zo belangrijk is dat er innovatieve, efficiënte, transparante en rechtvaardige financieringsoplossingen worden gevonden.

De overeenkomst die vorig jaar op de Climate Change Conference van de Verenigde Naties (COP28) werd bereikt om het verlies- en schadefonds operationeel te maken, dat financiële hulp zal bieden aan klimaatgevoelige landen, is een stap in de goede richting. De eerste toezeggingen van 700 miljoen dollar blijven echter achter bij de 215 tot 387 miljard dollar die de ontwikkelingslanden tot 2030 jaarlijks nodig zullen hebben om in hun aanpassingsbehoeften te voorzien. Zoals de uitvoerend secretaris van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering, Simon Stiell, verklaarde, is het verlies- en schadefonds ‘op geen enkele manier een vervanging voor, of een reden om afbreuk te doen aan de dringende behoefte aan meer financiering voor aanpassing.’

Bovendien moet er tot 2030 ongeveer 4,3 biljoen dollar per jaar worden geïnvesteerd in schone energie om in 2050 een netto-nul-uitstoot te bereiken. Dit onderstreept nog eens de dringende noodzaak om een alomvattend aanpassingskader op te stellen met monetaire, kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen die kunnen worden gebruikt om financiering van hoge-inkomenslanden te verkrijgen.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

De stapsgewijze vooruitgang op het gebied van de klimaatfinanciering die tijdens COP28 is geboekt, is niet ambitieus genoeg. Om klimaatmaatregelen na te streven die tegemoet komen aan de behoeften van kwetsbare en inheemse gemeenschappen is een missiegerichte aanpak van de financiering nodig die zich richt op het bereiken van de meest efficiënte en rechtvaardige transitie. Ook zullen de investeringen in mitigatie- en aanpassingsmaatregelen drastisch moeten worden opgeschaald. Tijdens COP28 hebben regeringen bijvoorbeeld afgesproken om de productiecapaciteit voor hernieuwbare energie te verdrievoudigen en af te stappen van fossiele brandstoffen. Om daarin te slagen, moeten ze gedurfde, concrete toezeggingen doen om de financiering van de transitie te stimuleren.

Afrika levert overvloedig bewijs dat de klimaatfinanciering onrechtvaardig en ontoereikend blijft. Het continent wordt onevenredig hard getroffen door de klimaatverandering (ook al draagt het het minst bij aan de uitstoot van broeikasgassen). Tussen 2016 en 2019 ontving het echter slechts 3 procent van de wereldwijde klimaatfinanciering, ondanks diverse initiatieven ter ondersteuning van klimaatadaptatie en -mitigatie op het continent.

Afrika kan een leidende rol spelen bij het definiëren en bevorderen van vooruitgang, en kan zelfs een model worden voor de innovatieve, efficiënte en rechtvaardige inzet van klimaatfinanciering. Afrikaanse instellingen, zoals de African Export-Import Bank, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de African Risk Capacity Group, zijn gerenommeerde partners met ervaring in financiering en in het navigeren door het politieke en economische klimaat op het continent. Maar we moeten dringend de kloof dichten; klimaatschokken verergeren de spanningen in kwetsbare gebieden zoals de Sahel, voeden massale migratie en veiligheidsproblemen wereldwijd, en ontwrichten de mondiale toeleveringsketens en handel.

Afrika heeft de ideeën, ambitie en capaciteit om klimaatoplossingen te implementeren. We hebben bijvoorbeeld tientallen groene projecten geïdentificeerd die klaar zijn voor de start en die alleen een financieel duwtje in de rug nodig hebben om van de grond te komen. Het continent is ook de thuisbasis van een aantal opmerkelijke vrouwen die het voortouw nemen in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Ik heb samengewerkt met een aantal van deze klimaatkampioenen, wier toewijding en expertise ongeëvenaard zijn.

Het Mondiale Zuiden heeft een enorm potentieel om een rechtvaardige transitie te bewerkstelligen en klimaatbestendigheid op te bouwen. Het enige wat ontbreekt is de financiering. Regeringen van landen met een hoog inkomen, multilaterale instellingen, de particuliere sector en internationale organisaties moeten de nodige investeringen doen en er tegelijkertijd voor zorgen dat vrouwen een stem hebben in de ontwikkeling van strategieën voor klimaatfinanciering. Maar eerst moeten ze ophouden het investeren in onze landen als een risico te zien – en begrijpen dat het echte risico schuilt in het niet snel genoeg handelen. Het is tijd om het vertrouwen te herstellen en de ontwikkelingssamenwerking opnieuw te bekijken door middel van rechtvaardige, billijke en gefinancierde kaders.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/G1GIgs6nl