Het Jaar van de Duurzame Ontwikkeling

NEW YORK – Het jaar 2015 zal de grootste kans van onze generatie zijn om de wereld in de richting van duurzame ontwikkeling te bewegen. Drie bijeenkomsten op hoog niveau tussen juli en december kunnen de mondiale ontwikkelingsagenda opnieuw gestalte geven en zorgen voor een belangrijke impuls om tot cruciale veranderingen in de werking van de wereldeconomie te komen. Met de oproep van secretaris-generaal Ban Ki-moon van de Verenigde Naties in zijn rapport “The Path to Dignity” (Het Pad naar Waardigheid) is het Jaar van de Duurzame Ontwikkeling begonnen.

In juli 2015 zullen de wereldleiders bijeenkomen in het Ethiopische Addis Abeba, om hervormingen van het mondiale financiële systeem af te spreken. In september zien zij elkaar weer om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs) goed te keuren, die als leidraad zullen dienen voor het nationale en mondiale beleid tot 2030. En in december 2015 zullen de leiders zich verzamelen in Parijs voor het sluiten van een mondiale overeenkomst om de toenemende gevaren van de door de mens in gang gezette klimaatverandering het hoofd te bieden.

Deze topconferenties hebben als fundamentele doelstelling de wereld op een koers van duurzame ontwikkeling te zetten, ofwel van 'inclusieve' en duurzame groei. Dit betekent groei die de gemiddelde levensstandaard zal doen stijgen, de hele samenleving in al haar schakeringen – dus niet alleen de rijken – ten goede zal komen, en het milieu zal beschermen en niet verwoesten.

De wereldeconomie is redelijk goed in het verwezenlijken van economische groei, maar mist het vermogen om ervoor te zorgen dat de welvaart eerlijk wordt verdeeld en ecologisch duurzaam is. De reden is eenvoudig: de grootste bedrijven ter wereld jagen meedogenloos – en nogal succesvol – hun eigen winstoogmerken na, en doen dat maar al te vaak ten koste van de economische eerlijkheid en het milieu.

Winstmaximalisering is geen garantie voor een redelijke verdeling van de inkomens of een 'veilige planeet'. Integendeel, de wereldeconomie laat grote aantallen mensen in de kou staan, ook in de rijkste landen, terwijl de planeet aarde zelf aan ongekende dreigingen bloot staat, als gevolg van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering, vervuiling, uitputting van de watervoorraden en het uitsterven van talloze diersoorten.

De SDGs zijn gebaseerd op de noodzaak van snelle, verreikende veranderingen. Zoals John F. Kennedy het een halve eeuw geleden al verwoordde: “Door onze doeleinden nauwgezetter te formuleren, en door ze beheersbaarder en minder ver weg te doen lijken, kunnen we alle mensen helpen ze te onderkennen, er hoop aan te ontlenen en er op onweerstaanbare wijze naar toe te bewegen.” Dit is in essentie de boodschap van Ban aan de lidstaten van de VN: Laten we de SDGs nauwgezet formuleren, en daardoor burgers, bedrijven, overheden, wetenschappers en de burgermaatschappij in de hele wereld inspireren erheen te bewegen.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

De voornaamste doelstellingen van de SDGs zijn al overeengekomen. Een commissie van de Algemene Vergadering van de VN heeft 17 doelgebieden aangewezen, inclusief het uitroeien van de extreme armoede, het garanderen van onderwijs en gezondheidszorg voor iedereen, en het bestrijden van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. De Algemene Vergadering in haar geheel heeft zich uitgesproken ten gunste van deze prioriteiten. De belangrijkste stap die nu nog resteert is om ze om te zetten in een reeks werkbare doelstellingen. Toen de SDGs in 2012 voor het eerst werden voorgesteld, zeiden de lidstaten van de VN dat ze “actie-georiënteerd,” “makkelijk over te brengen” en “beperkt in aantal” moesten zijn. Veel regeringen waren voorstander van zo'n tien tot twaalf doelstellingen die de 17 prioriteitsgebieden zouden moeten bestrijken.

Voor de verwezenlijking van de SDGs zullen diepgaande hervormingen van het mondiale financiële systeem nodig zijn – de voornaamste doelstelling van de in juli te houden Conferentie over de Ontwikkelingsfinanciering. Middelen moeten worden weggesluisd van gewapende conflicten, belastingmazen voor de rijken en verkwistende uitgaven aan de ontginning van nieuwe olie-, gas- en steenkoolvoorraden naar prioriteiten als gezondheidszorg, onderwijs en duurzame energie, en naar grotere inspanningen om de corruptie en de kapitaalvlucht te bestrijden.

De top van juli zal aan de mondiale overheden een belofte proberen te ontlokken om meer middelen voor sociale noden ter beschikking te stellen. Zij zal ook betere manieren zoeken om ervoor te zorgen dat ontwikkelingshulp de armen bereikt, door lessen te trekken uit succesvolle programma's als het Mondiale Fonds ter Bestrijding van AIDS, Tuberculose en Malaria. Eén zo'n innovatie moet een nieuw Mondiaal Fonds voor Onderwijs zijn, dat ertoe moet leiden dat kinderen overal ter wereld naar school kunnen gaan, op z'n minst tot en met het middelbaar onderwijs. We hebben ook betere manieren nodig om particulier geld naar duurzame infrastructuur als wind- en zonne-energie te sluizen.

Deze doelstellingen liggen binnen ons bereik. Ze vormen de enige manier om een einde te maken aan de verkwisting van biljoenen dollars aan financiële zeepbellen, nutteloze oorlogen en ecologisch destructieve vormen van energiewinning.

Als we in juli en september succes weten te boeken, zal dat voor het nodige momentum zorgen in de aanloop naar de beslissende onderhandelingen over de klimaatverandering in december volgend jaar in Parijs. Het debat over de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde heeft schijnbaar eindeloos geduurd. In de 22 jaar sinds de wereld op de Rio Earth Summit van 1992 de UN Framework Convention on Climate Change (VN Raamwerkconventie over de Klimaatverandering) ondertekende, is er weinig vooruitgang geweest op weg naar echte actie. Als gevolg daarvan zal 2014 waarschijnlijk het warmste jaar zijn uit de geregistreerde geschiedenis; het was een jaar dat door verwoestende droogtes, overstromingen, stormen en hittegolven werd gekenmerkt.

In 2009 en 2010 hebben de mondiale overheden afgesproken de stijging van de temperatuur op aarde niet verder te laten oplopen dan 2° Celsius boven de gemiddelde temperatuur in het pre-industriële tijdperk. Toch ligt de opwarming van de aarde momenteel op koers om aan het einde van deze eeuw 4 tot 6 graden hoger uit te vallen – wat hoog genoeg is om de wereldvoedselproductie onderuit te halen en het optreden van extreme weersverschijnselen dramatisch te laten toenemen.

Om beneden de afgesproken limiet van 2 graden opwarming te blijven moeten de mondiale overheden een kernconcept omhelzen: dat van de “diepe decarbonisatie” van het mondiale energiesysteem. Dat betekent een beslissende stap van koolstofdioxide producerende energiebronnen als steenkool, olie en gas naar wind-, zonne- en hydro-elektrische energie, en naar het implementeren van technologieën waarmee koolstofdioxide uit de lucht kan worden gehaald en kan worden opgeslagen, zolang we fossiele brandstoffen blijven gebruiken. De vervuilende energiebronnen moeten plaats maken voor schone, die vrijwel of helemaal geen gebruik maken van fossiele brandstoffen, en alle energie moet veel efficiënter worden gebruikt.

Een succesvolle klimaatovereenkomst in december volgend jaar moet de limiet van twee graden opwarming herbevestigen; nationale “decarbonisatie”-beloften omvatten tot 2030, en “diepe decarbonisatie”-afspraken en -plannen tot 2050; een enorme mondiale inspanning van zowel regeringen als bedrijven op gang brengen om de operationele prestaties van koolstofarme energietechnologieën te verbeteren; en grootschalige en betrouwbare financiële hulp bieden aan armere landen, nu zij worden geconfronteerd met klimatologische problemen. De Verenigde Staten, China, de lidstaten van de Europese Unie en andere landen hebben hun intentie al kenbaar gemaakt om zich in de juiste richting te bewegen.

De SDGs kunnen een pad naar economische ontwikkeling banen dat technologisch geavanceerd, in sociaal opzicht eerlijk en ecologisch duurzaam is. Afspraken op de drie topconferenties van volgend jaar zullen het succes van duurzame ontwikkeling niet kunnen garanderen, maar de wereldeconomie wél een draai in de juiste richting laten maken. Die kans zal zich in onze generatie niet nog een keer voordoen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/dUyPyb8nl