Artistic rendering of Earth

Extreem weer en mondiale groei

CAMBRIDGE – Tot voor kort was de gebruikelijke gedachtengang onder macro-economen dat weersschommelingen op de korte termijn niet veel invloed hebben op de economische activiteit. De werkgelegenheid in de bouw kan, als het weer ongebruikelijk mild is, in maart beter zijn dan normaal, maar dat wordt dan later weer gladgestreken in april en mei. Als zware regens mensen ervan weerhouden in augustus te gaan winkelen, zullen ze in september meer uitgeven.

Maar recent economisch onderzoek, ondersteund door een uitzonderlijk sterke El Niño – een ingewikkeld mondiaal klimaatsfenomeen dat wordt gekenmerkt door buitengewoon warm water in de Stille Oceaan in de buurt van Ecuador en Peru –, heeft geleid tot een herziening van dit inzicht.

Extreme weersomstandigheden beïnvloeden op de korte termijn wel degelijk de macro-economische statistieken. Zij kunnen 100,000 banen meer of minder schelen in de Amerikaanse werkgelegenheidscijfers - de meest gevolgde economische statistiek in de wereld, en algemeen gezien als een van de meest accurate. De invloed van met El Niño samenhangende weersgebeurtenissen (die in preciezere zin bekend staan als “El Niño Southern Oscillation”-gebeurtenissen), zoals die van dit jaar, kunnen bijzonder groot zijn door hun mondiale bereik.

Recent onderzoek van het Internationale Monetaire Fonds duidt erop dat landen als Australië, India, Indonesië, Japan en Zuid-Afrika (dikwijls door toedoen van droogten) veel last hebben van El Niño, terwijl andere regio's, waaronder de Verenigde Staten, Canada en Europa, ervan kunnen profiteren. Californië, dat jaren van ernstige droogte heeft moeten doorstaan, krijgt bijvoorbeeld eindelijk weer een beetje regen. El Niño-gebeurtenissen hebben vaak, maar niet altijd, de neiging de inflatie aan te wakkeren, deels omdat lagere oogsten tot hogere prijzen leiden.

Na twee knotsgekke winters in Boston, waar ik woon, is het niet moeilijk mensen ervan te overtuigen dat het weer er economisch toe doet. Vorig jaar ervoer de stad de grootste sneeuwmassa's ooit geregistreerd. Uiteindelijk was er geen plek meer waar de sneeuw kon worden neergelegd: autosnelwegen met vier rijstroken hadden er vervolgens nog maar twee, en wegen met twee rijstroken nog maar één. Daken stortten in en “ijsdammen”, die zich opbouwden vanuit de goot, veroorzaakten ernstige overstromingen. Het openbaar vervoer reed niet meer, en veel mensen konden niet op hun werk komen. Het was een natuurramp 'in slow motion' die maanden duurde.

De VS als geheel hadden in het eerste deel van 2015 niet zo'n extreme winter als die van New England, en de gevolgen van het weer voor de totale economie van het land waren gering. Weliswaar kreeg ook New York City te maken met aanzienlijke sneeuwval, maar daar zou niemand veel aandacht aan hebben besteed als de burgemeester wat voortvarender was geweest met het laten schoonmaken van de straten. Oostelijk Canada had veel meer te lijden, waarbij de strenge winter (samen met de lagere grondstoffenprijzen) een rol speelde in de mini-recessie die het land in de eerste helft van het jaar ervoer.

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025
PS_YA25-Onsite_1333x1000

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025

Our annual flagship magazine, PS Quarterly: The Year Ahead 2025, is almost here. To gain digital access to all of the magazine’s content, and receive your print copy, subscribe to PS Premium now.

Subscribe Now

De winter van dit jaar is het diametraal tegenovergestelde van die van vorig jaar. Op de luchthaven van Boston was het de dag vóór Kerstmis 20 graden Celsius, en het eerste sneeuwvolkje viel pas vlak vóór Nieuwjaarsdag. Bomen en planten, die de lente al voelden, begonnen te bloesemen; vogels waren al net zo in verwarring.

De winter van vorig jaar in Boston was abnormaal. Dit jaar is het vreemde weer, deels dankzij El Niño, het nieuwe normaal. Van Rusland tot Zwitserland zijn de temperaturen 4 tot 5 graden Celsius hoger, en het lijkt erop dat de weerspatronen in 2016 zeer ongebruikelijk zullen blijven.

De gevolgen hiervan voor de ontwikkelingslanden verdienen onze bijzondere aandacht, omdat veel van deze landen toch al kampen met de negatieve golgen van de groeivertraging in China voor de grondstoffenprijzen, en omdat de droogte voor tegenvallende oogsten kan zorgen. De vorige zware El Niño, in 1997-1998, die door sommigen de “El Niño van de Eeuw” is genoemd, veroorzaakte in veel ontwikkelingslanden een enorme terugslag.

De economische gevolgen van El Niño-gebeurtenissen zijn bijna net zo ingewikkeld als het onderliggende weersverschijnsel zelf, en daarom moeilijk te voorspellen. Als we echter terugkijken op 2016, is het heel goed mogelijk dat El Niño zal worden beschouwd als een van de voornaamste krachten achter de economische prestaties van veel belangrijke landen, waarbij Zimbabwe en Zuid-Afrika te maken zullen krijgen met droogten en voedselcrises, en Indonesië worstelt met bosbranden. In het Amerikaanse Midden-Westen is de laatste tijd sprake geweest van enorme overstromingen.

Er is ook een lange geschiedenis van weer dat een diepe invloed heeft op burgeroorlogen. Econoom Emily Oster heeft betoogd dat de grootste pieken tijdens de heksenverbrandingen in de Middeleeuwen, waarbij honderdduizenden (meestal vrouwen) ter dood werden gebracht, zich voordeden in perioden van economische ontbering en klaarblijkelijk met het weer samenhangende voedseltekorten. Sommigen hebben het uitbreken van de burgeroorlog in Syrië geweten aan droogten die tot ernstige misoogsten hebben geleid en veel boeren ertoe hebben aangezet hun heil in de stad te zoeken.

Op een alledaagser niveau (dat economisch echter zeer gevolgrijk is) kan het warme weer in de VS heel goed de werkgelegenheidscijfers beïnvloeden die de Federal Reserve gebruikt om te beslissen wanneer de rente moet worden verhoogd. Het is waar dat de werkgelegenheidscijfers al worden aangepast aan de seizoenen om rekening te houden met normale weersverschillen in gematigde klimaatzones; de werkgelegenheid in de bouw is altijd hoger in het voorjaar dan in de winter. Maar normale seizoensaanpassingen houden geen rekening met grote afwijkingen.

Het bewijsmateriaal van de El Niños uit het verleden duidt erop dat de huidige El Niño waarschijnlijk een aanzienlijke invloed zal uitoefenen op de mondiale groei, door bij te dragen aan het economisch herstel in de VS en Europa, terwijl er nog meer druk gezet zal worden op de toch al zwakke opkomende markten. Het is nog geen opwarming van de aarde, maar het is economisch al een zeer belangrijke gebeurtenis, en misschien wel een voorproefje van wat ons nog te wachten staat.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/FMrmcEVnl