petri dish Darren Hauck/Getty Images

Zeg nee tegen gene drives in de landbouw

LAGOS – Eerst kwamen landbouwmagnaten ons land afnemen en onze voedselsystemen verstoren met synthetische pesticides, kunstmest, gepatenteerde zaden, en genetisch gemodificeerde organismen (gmo’s). Nu verhogen de loopjongens van deze firma’s de inzet met ‘gene drives,’ een bewust invasieve technologie ontworpen om genetisch materiaal door hele populaties of soorten te verspreiden. Als resultaat hiervan hebben wij Afrikanen nu met een nieuwe en serieuze bedreiging van ons land, biodiversiteit, rechten, en voedselaanbod te maken.

Om de Wereldvoedseldag van dit jaar (16 oktober) te markeren heeft de Alliance for Food Sovereignty in Africa (AFSA) – een netwerk van boerenorganisaties dat actief is in 52 van de 54 Afrikaanse landen – zich aangesloten bij honderden andere vooraanstaande activisten wereldwijd om het gebruik van gene drives tegen te gaan. We hebben een beroep gedaan op de Verenigde Naties en andere multilaterale organisaties om een mondiaal moratorium in te stellen op het vrijgeven van deze biotechnologieën in de natuur en vooral in agrarische omgevingen.

Gene drives worden wel omschreven als ‘genetische dwingers,’ omdat ze letterlijk genetisch gemodificeerde eigenschappen in hele populaties insecten, planten, fungi, en andere organismen dwingen. Wat ooit het nachtmerriescenario betreft gmo’s was – de ongecontroleerde verspreiding van schadelijke gemodificeerde genen door een heel ecosysteem – wordt nu wellicht een welbewuste strategie.

In het bijzonder hebben onderzoekers al ‘gemodificeerde zelfzuchtige genen’ gecreëerd die zichzelf automatisch in twee insectensoorten verspreiden. Normaal gezien heeft het nageslacht van zich seksueel reproducerende organismen een kans van 50% om een gen van de ouders te erven. Maar met gene drives is de kans bijna 100%, wat betekent dat alle nakomelingen en al het toekomstige nageslacht deze eigenschap zullen dragen.

Gene drives vormen duidelijk een bedreiging van ecosystemen. Wanneer vrijgelaten in het milieu zouden ze potentieel voedselketens kunnen veranderen, gunstige organismen zoals bestuivers kunnen uitroeien, en lokale agro-ecologische gebruiken en culturen kunnen verstoren.

De onderzoekers achter gene drives beginnen nu pas de implicaties te overwegen van in het laboratorium geproduceerde genen die zich tegengesteld gedragen aan wat hun theoretische modellen voorspeld hebben. Toch kan je de mogelijkheid niet uitsluiten dat genen voor vrouwelijke steriliteit hun weg vinden naar soorten die gewassen bestuiven die als voedselbron voor vogels, reptielen, en zelfs mensen dienen. Ook scenario’s waarin kunstmatige genen nuttige natuurlijke genen uitschakelen of zelfs uitbraken van nieuwe ziekten veroorzaken kunnen we niet uitsluiten

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Ontwikkelaars van gene drives hebben miljoenen dollars gespendeerd om deze technologie te proberen verkopen als snelle oplossing voor het behalen van ambitieuze gezondheids- en milieubeschermingsdoelen zoals omschreven in de 2030 Agenda for Sustainable Development van de VN. In mijn regio West-Afrika jagen wetenschappers met miljoenen dollars van het Target Malaria project van de Bill & Melinda Gates Foundation agressief een plan om gene-drive muggen in de natuur vrij te laten na (na eerst een test met genetisch gemodificeerde niet-gene drive muggen uit te voeren).

Het is overbodig te zeggen dat velen in de regio zich voelen alsof we worden gebruikt als laboratoriumratten in een experiment dat de capaciteit van Afrikaanse boerenfamilies om zichzelf en hun gemeenschappen te voeden zou kunnen verwoesten. Bovendien is het een experiment dat dubbel verlies zou kunnen opleveren gegeven dat ondervoeding het risico op sterfte door malaria kan verhogen. Bezorgd over hun gezondheid en omgeving voeren Afrikaanse boeren die zijn geëngageerd aan agro-ecologische gebruiken – naast groepen zoals AFSA, La Coalition pour la Protection du Patrimoine Génétique Africain (COPAGEN), en Terre A Vie – campagne tegen veldexperimenten met genetisch gemodificeerde muggen.

Lokale gemeenschappen zijn niet blind voor het feit dat het gebruik van gene drives tegen malaria overbrengende muggen grotendeels een public relations zet is. Het echte doel is de landbouw. Volgens ‘Forcing the Farm,’ een nieuw rapport van de ETC Group en de Heinrich Boll Stiftung, accepteren zelfs leiders op het gebied van gene drives stilletjes dat de technologieën die ze ontwikkelen meer in de landbouwsector gebruikt zullen worden dan in elke andere.

Uiteindelijk hebben gene drives het potentieel om het gehele zakenmodel van de industriële landbouw te veranderen. In plaats van slechts de gewassen te veranderen die boeren telen zullen biotechnologiefirma’s nu proberen de genetische make-up van elke component van het agrarische ecosysteem proberen te controleren, van de bestuivers tot het onkruid en de plagen. Zo willen sommige onderzoekers gene drive organismen (gdo’s) gebruiken om gehele plaagsoorten binnen een aantal generaties te infiltreren en elimineren.

Boerenorganisaties zoals de California Cherry Board en de US Citrus Research Board die zich gene drives hebben laten verkopen als mogelijke toverformule werken samen met Agragene Inc., ’s werelds eerste agrarische gene drive bedrijf. En natuurlijk houden de grote landbouwbedrijven – Monsanto-Bayer, Syngenta-ChemChina, DowDuPont (nu Corteva Agriscience), en Cibus – zich op in de coulissen van gene drive beleidsdiscussies, waarbij ze al door wetenschappers en public relations adviseurs is geadviseerd om zich op de achtergrond te houden.

Sommige voorstanders van gene drives betogen dat gdo’s compatibel zouden kunnen zijn met agro-ecologische benaderingen zoals biologische landbouw. Maar vergis je niet: een gen-gedreven boerderij zou het summum van de industriële benadering van landbouw zijn en doorstaat de duurzaamheidstest niet. Daarom wordt deze steeds meer afgewezen ten gunste van een agro-ecologisch model gebaseerd op het principe van voedselsoevereiniteit. Deze aanpak die wordt onderschreven door de mensenrechtencommissie van de VN doet een beroep op boeren om hun bestaande kennis en zaden met elkaar te delen, en om lokale ecosystemen te beschermen.

Volgende maand zullen vertegenwoordigers uit meer dan 190 landen bijeenkomen in Sharm-el-Sheikh in Egypte, voor de veertiende Conference of the Parties to the Convention on Biological Diversity (de VN-Biodiversiteit Conferentie). Daar zullen ze overwegen of er op rem getrapt moet worden qua gene drives om te garanderen dat boeren en lokale inwoners volledig geconsulteerd worden voordat deze technologieën op hun gemeenschappen worden losgelaten. Je mag hopen dat de internationale gemeenschap zijn plicht in ere zal houden om de voedselaanvoer te beschermen, zowel als de rechten van boeren over de hele wereld.

Vertaling Melle Trap

https://prosyn.org/k6O7HQ6nl