JOHANNESBURG – De afgelopen zestien jaar heeft Zuid-Afrika geworsteld met een acute energiecrisis die werd gekenmerkt door black-outs die soms wel vijftien uur per dag duurden. In februari riep president Cyril Ramaphosa een nationale ‘noodtoestand’ uit en kondigde hij een reddingsoperatie aan voor het staatsbedrijf Eskom. Maar het onvermogen van de regering om de stroomvoorziening stabiel te houden heeft al een diepgaande negatieve impact gehad op het dagelijks leven van de Zuid-Afrikanen, vooral op het leven van vrouwen en meisjes.
De steeds terugkerendestroomonderbrekingen in het hele land, eufemistisch ‘load shedding’ genoemd, teisteren Zuid-Afrika al sinds 2007. Aangezien de meeste Zuid-Afrikanen afhankelijk zijn van essentiële, door de staat geleverde infrastructuur – in 2021 was 77,7 procent van de huishoudens in het land voornamelijk afhankelijk van elektriciteit om te kunnen koken – heeft deze crisis vooral huisvrouwen hard getroffen.
‘Load shedding’ doet zich voor in diverse fasen, waarbij in elke fase duizend megawatt extra elektriciteit van het net wordt gehaald. De eerste fase omvat ‘drie stroomonderbrekingen van twee uur gedurende vier dagen of drie stroomonderbrekingen van vier uur gedurende acht dagen,’ terwijl in de zesde fase consumenten ‘gedurende vier dagen achttien keer voor maximaal viereneenhalf uur per keer of gedurende acht dagen achttien keer voor ongeveer twee uur per keer kunnen worden getroffen.’
De elektriciteitscrisis heeft de Zuid-Afrikaanse vrouwen niet alleen de toegang tot essentiële infrastructuur ontzegd, maar ook hun veiligheid in gevaar gebracht. Steeds terugkerende stroomstoringen zijn een zegen voor criminelen, die kabels kunnen stelen – waardoor de stroomstoringen langer duren – en mensen in hun huizen en buurten kunnen terroriseren. Sinds straten en huizen onverlicht zijn en beveiligingssystemen voor huizen niet meer werken, is het aantal inbraken, autodiefstallen en berovingen toegenomen. In maart werd een 27-jarige dierenarts buiten zijn huis in Kaapstad vermoord door criminelen die met zijn auto knoeiden tijdens een periode van ‘loadshedding.’
Hoewel de Zuid-Afrikaanse rechtshandhavingsinstanties beweren dat ze geen toename van het aantal noodoproepen als gevolg van ‘loadshedding’ hebben waargenomen, vertellen talrijke meldingen van seksueel geweld tegen vrouwen en kinderen een ander verhaal. In een bijzonder gruwelijk geval werd een tweejarig meisje tijdens een stroomstoring verkracht door haar oom. Aangezien vrouwen al kwetsbaar zijn in publieke ruimtes, heeft de elektriciteitscrisis hun mobiliteit zowel buiten als binnenshuis ernstig beperkt.
De technologische vooruitgang van de afgelopen eeuw, met name de introductie van de wasmachine, heeft het leven van vrouwen veranderd: ze hoefden geen tijdrovende huishoudelijke taken meer te verrichten en konden makkelijker aan het arbeidsproces deelnemen. Maar zelfs nu veel traditionele diensten door de staat worden aangeboden, moeten vrouwen en meisjes vaak de gaten opvullen waar publieke diensten ontoereikend of afwezig zijn. Ze nemen bijvoorbeeld vaak de verantwoordelijkheid op zich om te zorgen voor zieke familieleden die geen goede toegang hebben tot de gezondheidszorg. Ook wanneer een huishouden niet beschikt over voorzieningen zoals stromend water of elektriciteit, worden zij onevenredig zwaar belast.
Door vrouwen te belemmeren om tijdbesparende apparaten zoals ovens, magnetrons en wasmachines te gebruiken voor basishuishoudelijke taken, heeft de elektriciteitscrisis de schoolprestaties van jonge meisjes negatief beïnvloed en de arbeidskansen van vrouwen beperkt, waardoor tientallen jaren van economische en sociale vooruitgang tenietgedaan dreigen te worden.
Bovendien herinnert de crisis door de stroomuitval ons aan de onschatbare economische en sociale bijdragen van vrouwen. Ondanks het voortdurende falen van de overheid om publieke basisgoederen te leveren, blijven Zuid-Afrikaanse kinderen en volwassenen voedsel en zorg ontvangen. Gezien de taakverdeling tussen mannen en vrouwen binnen een doorsnee huishouden, wordt dit cruciale werk meestal uitgevoerd door vrouwen en meisjes, vaak over het hoofd gezien – en is het onbetaald.
Zoals de COVID-19 pandemie heeft aangetoond, heeft de crisis in de stroomvoorziening de bestaande ongelijkheden tussen mannen en vrouwen en tussen de rassen in Zuid-Afrika verergerd. Dergelijke crises maken niet alleen de vooruitgang ongedaan die vrouwen in welvarender tijden hebben geboekt, maar verminderen ook hun vermogen om terug te keren door hen uit de arbeidsmarkt te dwingen en hun opleiding te belemmeren.
Voor degenen die het zich kunnen veroorloven, zijn er manieren om deze crisis te verzachten. Eén optie is om geheel of gedeeltelijk van het elektriciteitsnet af te gaan. Maar dit vergt een aanzienlijke initiële investering en is dus onbereikbaar voor veel huishoudens met een laag inkomen. Een andere optie is om bereide maaltijden te kopen of de was te laten doen om de last van het huishouden te verlichten, wat ook financiële middelen en tijd vergt die veel verarmde gezinnen gewoonweg niet hebben. Huishoudens die geen toegang hebben tot deze alternatieve diensten hebben dus geen haalbare oplossing, waardoor de bestaande ongelijkheid nog groter wordt.
Om rechtvaardige resultaten te garanderen, moeten Zuid-Afrikaanse beleidsmakers garanderen dat betrouwbare en duurzame elektriciteit voor iedereen beschikbaar is. Daarom is het van cruciaal belang om een eerlijker ‘load shedding’-strategie te hanteren, die rekening houdt met sociaaleconomische factoren. Het staatsmonopolie zou bijvoorbeeld stroomuitval in armere buurten kunnen verminderen.
De aanhoudende elektriciteitscrisis heeft de welig tierende corruptie en inefficiëntie die Zuid-Afrika vandaag de dag teisteren nog eens extra onder de aandacht gebracht. Tenzij de regering een rechtvaardiger strategie hanteert voor het behoud van elektriciteit, zal het welzijn van vrouwen onevenredig zwaar getroffen blijven worden, wat de discriminerende vrouwonvriendelijke logica die ten grondslag ligt aan de ontoereikende publieke diensten van het land nog eens benadrukt.
Vertaling: Menno Grootveld
JOHANNESBURG – De afgelopen zestien jaar heeft Zuid-Afrika geworsteld met een acute energiecrisis die werd gekenmerkt door black-outs die soms wel vijftien uur per dag duurden. In februari riep president Cyril Ramaphosa een nationale ‘noodtoestand’ uit en kondigde hij een reddingsoperatie aan voor het staatsbedrijf Eskom. Maar het onvermogen van de regering om de stroomvoorziening stabiel te houden heeft al een diepgaande negatieve impact gehad op het dagelijks leven van de Zuid-Afrikanen, vooral op het leven van vrouwen en meisjes.
De steeds terugkerendestroomonderbrekingen in het hele land, eufemistisch ‘load shedding’ genoemd, teisteren Zuid-Afrika al sinds 2007. Aangezien de meeste Zuid-Afrikanen afhankelijk zijn van essentiële, door de staat geleverde infrastructuur – in 2021 was 77,7 procent van de huishoudens in het land voornamelijk afhankelijk van elektriciteit om te kunnen koken – heeft deze crisis vooral huisvrouwen hard getroffen.
‘Load shedding’ doet zich voor in diverse fasen, waarbij in elke fase duizend megawatt extra elektriciteit van het net wordt gehaald. De eerste fase omvat ‘drie stroomonderbrekingen van twee uur gedurende vier dagen of drie stroomonderbrekingen van vier uur gedurende acht dagen,’ terwijl in de zesde fase consumenten ‘gedurende vier dagen achttien keer voor maximaal viereneenhalf uur per keer of gedurende acht dagen achttien keer voor ongeveer twee uur per keer kunnen worden getroffen.’
De elektriciteitscrisis heeft de Zuid-Afrikaanse vrouwen niet alleen de toegang tot essentiële infrastructuur ontzegd, maar ook hun veiligheid in gevaar gebracht. Steeds terugkerende stroomstoringen zijn een zegen voor criminelen, die kabels kunnen stelen – waardoor de stroomstoringen langer duren – en mensen in hun huizen en buurten kunnen terroriseren. Sinds straten en huizen onverlicht zijn en beveiligingssystemen voor huizen niet meer werken, is het aantal inbraken, autodiefstallen en berovingen toegenomen. In maart werd een 27-jarige dierenarts buiten zijn huis in Kaapstad vermoord door criminelen die met zijn auto knoeiden tijdens een periode van ‘loadshedding.’
Hoewel de Zuid-Afrikaanse rechtshandhavingsinstanties beweren dat ze geen toename van het aantal noodoproepen als gevolg van ‘loadshedding’ hebben waargenomen, vertellen talrijke meldingen van seksueel geweld tegen vrouwen en kinderen een ander verhaal. In een bijzonder gruwelijk geval werd een tweejarig meisje tijdens een stroomstoring verkracht door haar oom. Aangezien vrouwen al kwetsbaar zijn in publieke ruimtes, heeft de elektriciteitscrisis hun mobiliteit zowel buiten als binnenshuis ernstig beperkt.
De technologische vooruitgang van de afgelopen eeuw, met name de introductie van de wasmachine, heeft het leven van vrouwen veranderd: ze hoefden geen tijdrovende huishoudelijke taken meer te verrichten en konden makkelijker aan het arbeidsproces deelnemen. Maar zelfs nu veel traditionele diensten door de staat worden aangeboden, moeten vrouwen en meisjes vaak de gaten opvullen waar publieke diensten ontoereikend of afwezig zijn. Ze nemen bijvoorbeeld vaak de verantwoordelijkheid op zich om te zorgen voor zieke familieleden die geen goede toegang hebben tot de gezondheidszorg. Ook wanneer een huishouden niet beschikt over voorzieningen zoals stromend water of elektriciteit, worden zij onevenredig zwaar belast.
SPRING SALE: Save 40% on all new Digital or Digital Plus subscriptions
Subscribe now to gain greater access to Project Syndicate – including every commentary and our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – starting at just $49.99.
Subscribe Now
Door vrouwen te belemmeren om tijdbesparende apparaten zoals ovens, magnetrons en wasmachines te gebruiken voor basishuishoudelijke taken, heeft de elektriciteitscrisis de schoolprestaties van jonge meisjes negatief beïnvloed en de arbeidskansen van vrouwen beperkt, waardoor tientallen jaren van economische en sociale vooruitgang tenietgedaan dreigen te worden.
Bovendien herinnert de crisis door de stroomuitval ons aan de onschatbare economische en sociale bijdragen van vrouwen. Ondanks het voortdurende falen van de overheid om publieke basisgoederen te leveren, blijven Zuid-Afrikaanse kinderen en volwassenen voedsel en zorg ontvangen. Gezien de taakverdeling tussen mannen en vrouwen binnen een doorsnee huishouden, wordt dit cruciale werk meestal uitgevoerd door vrouwen en meisjes, vaak over het hoofd gezien – en is het onbetaald.
Zoals de COVID-19 pandemie heeft aangetoond, heeft de crisis in de stroomvoorziening de bestaande ongelijkheden tussen mannen en vrouwen en tussen de rassen in Zuid-Afrika verergerd. Dergelijke crises maken niet alleen de vooruitgang ongedaan die vrouwen in welvarender tijden hebben geboekt, maar verminderen ook hun vermogen om terug te keren door hen uit de arbeidsmarkt te dwingen en hun opleiding te belemmeren.
Voor degenen die het zich kunnen veroorloven, zijn er manieren om deze crisis te verzachten. Eén optie is om geheel of gedeeltelijk van het elektriciteitsnet af te gaan. Maar dit vergt een aanzienlijke initiële investering en is dus onbereikbaar voor veel huishoudens met een laag inkomen. Een andere optie is om bereide maaltijden te kopen of de was te laten doen om de last van het huishouden te verlichten, wat ook financiële middelen en tijd vergt die veel verarmde gezinnen gewoonweg niet hebben. Huishoudens die geen toegang hebben tot deze alternatieve diensten hebben dus geen haalbare oplossing, waardoor de bestaande ongelijkheid nog groter wordt.
Om rechtvaardige resultaten te garanderen, moeten Zuid-Afrikaanse beleidsmakers garanderen dat betrouwbare en duurzame elektriciteit voor iedereen beschikbaar is. Daarom is het van cruciaal belang om een eerlijker ‘load shedding’-strategie te hanteren, die rekening houdt met sociaaleconomische factoren. Het staatsmonopolie zou bijvoorbeeld stroomuitval in armere buurten kunnen verminderen.
De aanhoudende elektriciteitscrisis heeft de welig tierende corruptie en inefficiëntie die Zuid-Afrika vandaag de dag teisteren nog eens extra onder de aandacht gebracht. Tenzij de regering een rechtvaardiger strategie hanteert voor het behoud van elektriciteit, zal het welzijn van vrouwen onevenredig zwaar getroffen blijven worden, wat de discriminerende vrouwonvriendelijke logica die ten grondslag ligt aan de ontoereikende publieke diensten van het land nog eens benadrukt.
Vertaling: Menno Grootveld