NEW YORK – In de nieuwe wereld die door de Amerikaanse president Donald Trump is vormgegeven, waarin de ene schok op de andere volgt, is er nooit genoeg tijd om de gevolgen van de gebeurtenissen waarmee we worden gebombardeerd ten volle door te denken. Eind juli herzag de Federal Reserve Board (de Fed, het federale stelsel van Amerikaanse centrale banken) haar beleid om de rente te laten terugkeren naar een normaler peil, na een decennium van ultralage rentepercentages in het kielzog van de Grote Recessie. Vervolgens kregen de Verenigde Staten te maken met nog eens twee massale schietpartijen binnen 24 uur, waardoor het totale aantal doden als gevolg van dit soort tragedies voor het hele jaar op 255 uitkwam – ruim één per dag. En een handelsoorlog met China, waarover Trump had getweet dat die “goed en makkelijk te winnen” zou zijn, ging een nieuwe, gevaarlijker fase in, waardoor de markten opgeschud werden en de dreiging van een nieuwe koude oorlog reëel werd.
Op één manier bezien had de stap van de Fed weinig om het lijf: een verandering van 25 basispunten zal niet veel gevolgen hebben. Het idee dat de Fed de economie tot in de details zou kunnen beheersen door zorgvuldig getimede veranderingen van de rentestand zou intussen allang in diskrediet geraakt moeten zijn – ook al biedt nog zo veel het vertier voor “Fed-watchers” en werkgelegenheid voor financiële journalisten. Als het verlagen van de rente van 5,25% naar in wezen nul in 2008-2009 al weinig impact had op de economie, waarom zouden we dan denken dat het verlagen van de rente met 0,25% nu enig waarneembaar effect zal sorteren? De grote bedrijven hebben nog steeds enorme hoeveelheden cash: het is geen gebrek aan liquiditeit dat hen ervan weerhoudt om te investeren.
Lang geleden zag John Maynard Keynes al in dat een plotselinge verkrapping van het monetaire beleid, waardoor de verkrijgbaarheid van kredieten wordt beperkt, de economie zou kunnen vertragen, maar dat de gevolgen van het verruimen van het beleid als de economie zwak is minimaal kunnen zijn. Zelfs het inzetten van nieuwe instrumenten als kwantitatieve versoepeling zou wel eens weinig effect kunnen hebben, zoals Europa heeft ondervonden. In feite kunnen de negatieve rentepercentages die door diverse landen worden beproefd op perverse wijze de economie verzwakken als gevolg van een ongunstige uitwerking op de bankbalansen en dus op de leningen.
NEW YORK – In de nieuwe wereld die door de Amerikaanse president Donald Trump is vormgegeven, waarin de ene schok op de andere volgt, is er nooit genoeg tijd om de gevolgen van de gebeurtenissen waarmee we worden gebombardeerd ten volle door te denken. Eind juli herzag de Federal Reserve Board (de Fed, het federale stelsel van Amerikaanse centrale banken) haar beleid om de rente te laten terugkeren naar een normaler peil, na een decennium van ultralage rentepercentages in het kielzog van de Grote Recessie. Vervolgens kregen de Verenigde Staten te maken met nog eens twee massale schietpartijen binnen 24 uur, waardoor het totale aantal doden als gevolg van dit soort tragedies voor het hele jaar op 255 uitkwam – ruim één per dag. En een handelsoorlog met China, waarover Trump had getweet dat die “goed en makkelijk te winnen” zou zijn, ging een nieuwe, gevaarlijker fase in, waardoor de markten opgeschud werden en de dreiging van een nieuwe koude oorlog reëel werd.
Op één manier bezien had de stap van de Fed weinig om het lijf: een verandering van 25 basispunten zal niet veel gevolgen hebben. Het idee dat de Fed de economie tot in de details zou kunnen beheersen door zorgvuldig getimede veranderingen van de rentestand zou intussen allang in diskrediet geraakt moeten zijn – ook al biedt nog zo veel het vertier voor “Fed-watchers” en werkgelegenheid voor financiële journalisten. Als het verlagen van de rente van 5,25% naar in wezen nul in 2008-2009 al weinig impact had op de economie, waarom zouden we dan denken dat het verlagen van de rente met 0,25% nu enig waarneembaar effect zal sorteren? De grote bedrijven hebben nog steeds enorme hoeveelheden cash: het is geen gebrek aan liquiditeit dat hen ervan weerhoudt om te investeren.
Lang geleden zag John Maynard Keynes al in dat een plotselinge verkrapping van het monetaire beleid, waardoor de verkrijgbaarheid van kredieten wordt beperkt, de economie zou kunnen vertragen, maar dat de gevolgen van het verruimen van het beleid als de economie zwak is minimaal kunnen zijn. Zelfs het inzetten van nieuwe instrumenten als kwantitatieve versoepeling zou wel eens weinig effect kunnen hebben, zoals Europa heeft ondervonden. In feite kunnen de negatieve rentepercentages die door diverse landen worden beproefd op perverse wijze de economie verzwakken als gevolg van een ongunstige uitwerking op de bankbalansen en dus op de leningen.