Trees in a city Marina Lystseva/ Getty Images

Hoe bomen steden gezonder kunnen maken

WASHINGTON, DC – In mei van dit jaar had ik het twijfelachtige genoegen de Indiase stad Mumbai te mogen bezoeken tijdens de heetste maand die daar ooit gemeten is. Dagenlang bleven de temperaturen boven de 40°C. Het verschil tussen het in de schaduw van een boom staan en het in de volle zon staan was als het verschil tussen dag en nacht.

Zulke hittegolven zich niet alleen oncomfortabel. Ze brengen een serieus gezondheidsrisico met zich mee, dat vaak over het hoofd wordt gezien als we het over extreme weersomstandigheden hebben.

Feitelijk zijn hittegolven verantwoordelijk voor meer sterfgevallen dan enig ander met het weer samenhangend fenomeen; jaarlijks eisen zij wereldwijd ruim 12.000 mensenlevens. Het gevaar is bijzonder geprononceerd in steden, waar het “stedelijke hitte-eiland”-effect resulteert in temperaturen die soms wel 12°C hoger liggen dan in nabijgelegen, minder ontwikkelde gebieden. En het probleem beperkt zich niet tot tropische steden als Mumbai. In augustus 2003 was een verwoestende hittegolf in Europa verantwoordelijk voor ruim 3000 sterfgevallen alleen al in Parijs.

Wat de zaken er nog erger op maakt, is dat steden vaak een hogere mate van luchtverontreiniging kennen, vooral in de vorm van fijnstof dat het gevolg is van de verbranding van fossiele brandstoffen en biomassa; dit draagt jaarlijks bij aan ruim drie miljoen extra sterfgevallen in de hele wereld. Voor veel stadsbewoners wordt het grootste gevaar voor hun gezondheid en veiligheid gevormd door de lucht om hen heen.

De Wereldgezondheidsorganisatie schatdat 92% van de wereldbevolking is blootgesteld aan gevaarlijke luchtverontreiniging. Gezien de snelle verstedelijking – in 2050 zal bijna 70% van alle mensen in steden wonen – stijgt de mate van blootstelling aan hogere niveau's van verontreiniging snel.

Maar verstedelijking hoeft geen gezondheidscrisis te veroorzaken. Feitelijk is er iets verbluffends eenvoudigs dat gemeentelijke leiders kunnen ondernemen om zowel de extreme hitte als de luchtverontreiniging te verminderen: het planten van meer bomen.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Bomen en andere vegetatie koelen de lucht om hen heen op natuurlijke wijze, door voor schaduw te zorgen en waterdamp los te laten. Bovendien fungeren hun bladeren als filters, waardoor de fijnstofdichtheid in de omringende dertig meter met maar liefst een kwart wordt teruggedrongen. Dat betekent dat je er twee vliegen in één klap mee kunt slaan.

Mijn organisatie, The Nature Conservancy, heeft een onderzoek naar 245 steden in de hele wereld uitgevoerd, die zouden kunnen profiteren van het initiatief om bomen te planten. Daarbij is een schatting gemaakt van het mogelijke investeringsrendement, in termen van zowel temperatuur als fijnstof. Gezien het feit dat de belangrijkste effecten van bomen zeer lokaal van aard zijn, zijn we erachter gekomen dat dichtbevolkte megasteden in Pakistan, India, en andere delen van Zuid- en Zuidoost-Azië het meest zouden profiteren.

De zeer lokale effecten van bomen betekent dat het planten ervan zeer doelgerichte voordelen kan opleveren, zelfs in steden die ogenschijnlijk meer dan genoeg groene ruimten kennen. Neem Louisville, Kentucky.

Met zijn weelderige parken en schaduwrijke buurten lijkt Louisville weinig gemeen te hebben met Mumbai of Karachi. Toch zijn er ook buurten in Louisville met zeer weinig bomen, waardoor de stad een van de snelst groeiende hitte-eilanden in de Verenigde Staten is – wat The Nature Conservancy ertoe heeft gebracht er een doelgericht boomplantingsprogramma in gang te zetten.

Talloze andere buurten in de hele wereld zouden van soortgelijke initiatieven kunnen profiteren. Gebieden met kwetsbare bevolkingen – in de buurt van scholen en ziekenhuizen, bijvoorbeeld – zijn bijzonder goede kandidaten voor dergelijke inspanningen. Bomen kunnen zelfs worden gebruikt als natuurlijke afscherming tegen verontreiniging door autowegen of industriële gebieden.

Wereldwijd kan $100 mln aan jaarlijkse investeringen in boomplantingsinitiatieven maar liefst 68 miljoen mensen een aanzienlijke reductie opleveren van hun blootstelling aan fijnstof, terwijl voor nog eens 77 miljoen mensen de temperatuur van de lucht in hun omgeving erdoor met gemiddeld 1°C zal dalen. Een investering ter grootte van $4 per persoon kan jaarlijks 11.000 tot 36.000 levens redden en de negatieve gezondheidseffecten voor tientallen miljoenen mensen verminderen.

Dat investeringsrendement is vergelijkbaar met schattingen voor andere strategieën, zoals industriële reinigingsprogramma's, beperkingen van het autoverkeer en het gebruik van lichtgekleurde bouwmaterialen om minder hitte te absorberen. Voor al deze strategieën is een rol weggelegd, want alleen bomen zullen niet al onze hitte- en luchtkwaliteitsproblemen oplossen. Maar louter het planten van bomen heeft een positieve invloed op zowel het stedelijke klimaat als de luchtkwaliteit.

Bomen bieden steden ook een keur aan andere voordelen. Zij bieden een wijkplaats aan wilde dieren, zorgen ervoor dat regenwater bij stortbuien en stormen ergens heen kan, en slaan koolstof uit de atmosfeer op, wat helpt om de klimaatverandering te verzachten. Er komt ook steeds meer onderzoek waaruit blijkt dat blootstelling aan bomen en andere vegetatie een positief effect heeft op de geestelijke gezondheid, vooral bij kinderen. Al deze extra voordelen pleiten voor de wijsheid van méér investeringen in bomen en stedelijke groene infrastructuur, zoals parken en regentuinen.

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, waartoe een speciale doelstelling voor duurzame steden behoort, hebben de stijgende temperaturen en de stedelijke luchtkwaliteit tot urgente mondiale problemen uitgeroepen. Beide zullen uitgebreid worden besproken op de jaarlijkse United Nations Climate Change Conference, die volgende week van start gaat in het Marokkaanse Marrakech. Maar het zijn vooral ook plaatselijke problemen, die in iedere stad – en zelfs in iedere buurt – heel anders worden ervaren.

Nu de mondiale actie tegen de klimaatverandering en vóór duurzaamheid flinke stappen voorwaarts maakt, kunnen gemeentelijke leiders hun eigen stappen zetten, te beginnen met een gerichte, plaatselijke en steeds opnieuw toepasbare strategie van het planten van bomen, die de gezondheid en het welzijn van hun inwoners zal bevorderen. Tijd om te gaan planten!

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/YNVCZFvnl