LONDEN – Het besluit van veel multinationale ondernemingen om Rusland te verlaten, na tientallen jaren van betrokkenheid tussen het mondiale bedrijfsleven en de door de staat gedomineerde Russische economie, geeft aan dat beleggers er niet langer op kunnen vertrouwen dat het regime de rechtsstaat zal handhaven. De Russische president Vladimir Poetin, die ooit werd beschouwd als een moderniserende autocraat, wordt nu duidelijk meer gedreven door persoonlijke obsessies dan door een rationele kosten-batenanalyse. En hoewel Rusland altijd een riskante omgeving is geweest voor het bedrijfsleven, hebben nu zelfs de meest ervaren internationale bedrijven er genoeg van.
In de zeer belangrijke Russische koolwaterstofsector hebben BP en Shell te kennen gegeven dat zij bestaande activa willen verkopen, waaronder aandelen in het enorme energie-ontwikkelingsproject op het eiland Sachalin (voor de Russische kust in de Stille Oceaan), aandelen in de staatsoliereus Rosneft en belangen in andere joint ventures. De mondiale energiebedrijven zullen elders moeten gaan zoeken naar de volgende generatie projecten voor de ontwikkeling van hulpbronnen, en die zoektocht zal grote gevolgen hebben voor de bredere transitie van koolwaterstoffen naar andere energiebronnen.
De wereldwijde energietransitie is nog maar net begonnen. De wereld zal ten minste de komende twee decennia behoefte blijven hebben aan ongeveer honderd miljoen vaten olie per dag, naast een groeiende hoeveelheid aardgas. Het Midden-Oosten en Noord-Afrika bieden nog steeds de beste vooruitzichten voor nieuwe ontdekkingen, ondanks de aanhoudende problemen van het werken in landen als Irak en Libië. Meer in het algemeen zullen olie- en gasactiva waarschijnlijk in waarde stijgen en is er een goede kans dat er in de sector opnieuw fusies en overnames zullen plaatsvinden.
Maar binnen Rusland zullen nieuwe risicoʼs zowel toekomstige investeringen ontmoedigen als beleggers in andere, minder zichtbare sectoren verontrusten. De economische chaos, de stijgende inflatie en een regering die de westerse sancties dreigt te vergelden, zullen grote uitdagingen vormen. Activa zullen waarschijnlijk worden afgewaardeerd, waardoor de sterkte van sommige bedrijfsbalansen zal worden aangetast. De verzekeringskosten voor mensen die in Rusland werken, zullen waarschijnlijk onbetaalbaar hoog worden. En meer Russen zullen wellicht het land proberen te verlaten, waarbij ze al hun financiële middelen meenemen en de kapitaalstroom naar veilige havens over de hele wereld vergroten.
Poetin vergist zich als hij denkt dat de uittocht van BP, Shell en andere bedrijven de ontwikkeling van de Russische olie- en gassector op de langere termijn niet zal belemmeren. In de afgelopen twintig jaar heeft geavanceerde technologie uit het buitenland de oude Russische, door de staat gecontroleerde energiesector geholpen bij het opsporen en ontwikkelen van nieuwe hulpbronnen, en bij het verbeteren van zijn efficiëntie en prestaties. Wil de Russische energiesector levensvatbaar blijven, dan zal er veel meer moeten worden geïnvesteerd in olie en gas, transmissiesystemen en pijpleidingen om toegang te krijgen tot nieuwe markten in het Oosten. Zonder de aanwezigheid van ʼs werelds voornaamste internationale energiebedrijven zal het voor de sector moeilijk, zo niet onmogelijk worden om de nodige middelen aan te trekken.
Er zullen ook gevolgen zijn voor Europa, waar de inval van Poetin de continuïteit van de energievoorziening bovenaan de politieke agenda heeft geplaatst. Duitsland, dat vroeger geen probleem maakte van zijn afhankelijkheid van Russische leveranciers, probeert nu zijn energiebronnen te diversifiëren en overweegt zelfs de levensduur van zijn drie overblijvende kerncentrales te verlengen. Dit is goed nieuws voor de sector vloeibaar aardgas – die reeds meer dan de helft van het internationaal verhandelde gas voor zijn rekening neemt – en mogelijk ook voor de nucleaire sector.
Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.
Subscribe Now
Omdat de opwekking van kernenergie voorziet in elektriciteit die in eigen land is geproduceerd en ongevoelig is voor de volatiliteit van de internationale markt, zou kernenergie kunnen worden beschouwd als de sleutel tot het vermijden van gevaarlijke energieafhankelijkheden. Kleine, modulaire kernreactoren, zoals die welke door Rolls-Royceworden ontwikkeld, zouden aantrekkelijker moeten worden in het Verenigd Koninkrijk, delen van Europa en in de ontwikkelingslanden. Maar de sector zou een tegenslag te verwerken krijgen als de gevechten in Oekraïne ernstige schade toebrengen aan de nucleaire installaties van het land.
Hoewel de druk om op termijn van gas af te stappen in Europa zal toenemen, zal de vraag in vele andere delen van de wereld blijven toenemen. In een klimaat van energieonzekerheid zullen rechtstreekse transacties tussen staten waarschijnlijk de overhand krijgen. China neemt het voortouw in dit proces, maar het is niet de enige mogendheid die geneigd is meer banden aan te knopen met producenten in het Midden-Oosten, Afrika en elders. Na een recente gasovereenkomst met Rusland zullen de gebeurtenissen van de laatste weken China er waarschijnlijk toe aanzetten zijn toegenomen afhankelijkheid van Russische leveringen (uit Siberië en Sachalin) te heroverwegen, zoals ook in Duitsland is gebeurd.
Tegelijkertijd zal het beleid ter bestrijding van de klimaatverandering waarschijnlijk een aanzienlijk lagere prioriteit krijgen. Hoewel een groter aanbod van hernieuwbare energiebronnen ook de energiezekerheid ten goede komt, zullen de omvangrijke overheidsuitgaven die nodig zijn voor investeringen in projecten wellicht moeten worden uitgesteld. Nu de stijgende energieprijzen de rekeningen van de consument al opdrijven, zullen de regeringen de extra kosten van de groene agenda niet willen doorberekenen aan hun kiezers.
De oorlog van Rusland in Oekraïne brengt zowel kansen als risicoʼs met zich mee. Investeringen in natuurlijke hulpbronnen – voedsel, mineralen, energie – blijven even noodzakelijk als altijd. Een hernieuwde Koude Oorlog kan de kenmerken van de mondialisering die de afgelopen dertig jaar bepalend waren, beperken; maar het economische leven gaat door. Niets in de huidige situatie heeft iets veranderd aan de onderliggende dynamiek van de wereldeconomie: groei aangedreven door een steeds toenemende bevolking (bijna tienduizend nieuwe aardbewoners per uur), en de voortdurende verspreiding van de welvaart, vooral in Azië. Ondanks alle complicaties en verliezen ten gevolge van de gebeurtenissen in Oekraïne, zullen dit de fundamentele krachten blijven die de energiesector aandrijven.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
The US retirement system is failing American workers. But after decades of pushing fake fixes – especially forcing people to work longer – US policymakers have an opportunity to make real progress in bolstering Americans' economic security in old age.
proposes a Grey New Deal that would boost economic security for all US workers in old age.
From a long list of criminal indictments to unfavorable voter demographics, there is plenty standing between presumptive GOP nominee Donald Trump and a second term in the White House. But a Trump victory in the November election remains a distinct possibility – and a cause for serious economic concern.
LONDEN – Het besluit van veel multinationale ondernemingen om Rusland te verlaten, na tientallen jaren van betrokkenheid tussen het mondiale bedrijfsleven en de door de staat gedomineerde Russische economie, geeft aan dat beleggers er niet langer op kunnen vertrouwen dat het regime de rechtsstaat zal handhaven. De Russische president Vladimir Poetin, die ooit werd beschouwd als een moderniserende autocraat, wordt nu duidelijk meer gedreven door persoonlijke obsessies dan door een rationele kosten-batenanalyse. En hoewel Rusland altijd een riskante omgeving is geweest voor het bedrijfsleven, hebben nu zelfs de meest ervaren internationale bedrijven er genoeg van.
In de zeer belangrijke Russische koolwaterstofsector hebben BP en Shell te kennen gegeven dat zij bestaande activa willen verkopen, waaronder aandelen in het enorme energie-ontwikkelingsproject op het eiland Sachalin (voor de Russische kust in de Stille Oceaan), aandelen in de staatsoliereus Rosneft en belangen in andere joint ventures. De mondiale energiebedrijven zullen elders moeten gaan zoeken naar de volgende generatie projecten voor de ontwikkeling van hulpbronnen, en die zoektocht zal grote gevolgen hebben voor de bredere transitie van koolwaterstoffen naar andere energiebronnen.
De wereldwijde energietransitie is nog maar net begonnen. De wereld zal ten minste de komende twee decennia behoefte blijven hebben aan ongeveer honderd miljoen vaten olie per dag, naast een groeiende hoeveelheid aardgas. Het Midden-Oosten en Noord-Afrika bieden nog steeds de beste vooruitzichten voor nieuwe ontdekkingen, ondanks de aanhoudende problemen van het werken in landen als Irak en Libië. Meer in het algemeen zullen olie- en gasactiva waarschijnlijk in waarde stijgen en is er een goede kans dat er in de sector opnieuw fusies en overnames zullen plaatsvinden.
Maar binnen Rusland zullen nieuwe risicoʼs zowel toekomstige investeringen ontmoedigen als beleggers in andere, minder zichtbare sectoren verontrusten. De economische chaos, de stijgende inflatie en een regering die de westerse sancties dreigt te vergelden, zullen grote uitdagingen vormen. Activa zullen waarschijnlijk worden afgewaardeerd, waardoor de sterkte van sommige bedrijfsbalansen zal worden aangetast. De verzekeringskosten voor mensen die in Rusland werken, zullen waarschijnlijk onbetaalbaar hoog worden. En meer Russen zullen wellicht het land proberen te verlaten, waarbij ze al hun financiële middelen meenemen en de kapitaalstroom naar veilige havens over de hele wereld vergroten.
Poetin vergist zich als hij denkt dat de uittocht van BP, Shell en andere bedrijven de ontwikkeling van de Russische olie- en gassector op de langere termijn niet zal belemmeren. In de afgelopen twintig jaar heeft geavanceerde technologie uit het buitenland de oude Russische, door de staat gecontroleerde energiesector geholpen bij het opsporen en ontwikkelen van nieuwe hulpbronnen, en bij het verbeteren van zijn efficiëntie en prestaties. Wil de Russische energiesector levensvatbaar blijven, dan zal er veel meer moeten worden geïnvesteerd in olie en gas, transmissiesystemen en pijpleidingen om toegang te krijgen tot nieuwe markten in het Oosten. Zonder de aanwezigheid van ʼs werelds voornaamste internationale energiebedrijven zal het voor de sector moeilijk, zo niet onmogelijk worden om de nodige middelen aan te trekken.
Er zullen ook gevolgen zijn voor Europa, waar de inval van Poetin de continuïteit van de energievoorziening bovenaan de politieke agenda heeft geplaatst. Duitsland, dat vroeger geen probleem maakte van zijn afhankelijkheid van Russische leveranciers, probeert nu zijn energiebronnen te diversifiëren en overweegt zelfs de levensduur van zijn drie overblijvende kerncentrales te verlengen. Dit is goed nieuws voor de sector vloeibaar aardgas – die reeds meer dan de helft van het internationaal verhandelde gas voor zijn rekening neemt – en mogelijk ook voor de nucleaire sector.
Subscribe to PS Digital
Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.
Subscribe Now
Omdat de opwekking van kernenergie voorziet in elektriciteit die in eigen land is geproduceerd en ongevoelig is voor de volatiliteit van de internationale markt, zou kernenergie kunnen worden beschouwd als de sleutel tot het vermijden van gevaarlijke energieafhankelijkheden. Kleine, modulaire kernreactoren, zoals die welke door Rolls-Royceworden ontwikkeld, zouden aantrekkelijker moeten worden in het Verenigd Koninkrijk, delen van Europa en in de ontwikkelingslanden. Maar de sector zou een tegenslag te verwerken krijgen als de gevechten in Oekraïne ernstige schade toebrengen aan de nucleaire installaties van het land.
Hoewel de druk om op termijn van gas af te stappen in Europa zal toenemen, zal de vraag in vele andere delen van de wereld blijven toenemen. In een klimaat van energieonzekerheid zullen rechtstreekse transacties tussen staten waarschijnlijk de overhand krijgen. China neemt het voortouw in dit proces, maar het is niet de enige mogendheid die geneigd is meer banden aan te knopen met producenten in het Midden-Oosten, Afrika en elders. Na een recente gasovereenkomst met Rusland zullen de gebeurtenissen van de laatste weken China er waarschijnlijk toe aanzetten zijn toegenomen afhankelijkheid van Russische leveringen (uit Siberië en Sachalin) te heroverwegen, zoals ook in Duitsland is gebeurd.
Tegelijkertijd zal het beleid ter bestrijding van de klimaatverandering waarschijnlijk een aanzienlijk lagere prioriteit krijgen. Hoewel een groter aanbod van hernieuwbare energiebronnen ook de energiezekerheid ten goede komt, zullen de omvangrijke overheidsuitgaven die nodig zijn voor investeringen in projecten wellicht moeten worden uitgesteld. Nu de stijgende energieprijzen de rekeningen van de consument al opdrijven, zullen de regeringen de extra kosten van de groene agenda niet willen doorberekenen aan hun kiezers.
De oorlog van Rusland in Oekraïne brengt zowel kansen als risicoʼs met zich mee. Investeringen in natuurlijke hulpbronnen – voedsel, mineralen, energie – blijven even noodzakelijk als altijd. Een hernieuwde Koude Oorlog kan de kenmerken van de mondialisering die de afgelopen dertig jaar bepalend waren, beperken; maar het economische leven gaat door. Niets in de huidige situatie heeft iets veranderd aan de onderliggende dynamiek van de wereldeconomie: groei aangedreven door een steeds toenemende bevolking (bijna tienduizend nieuwe aardbewoners per uur), en de voortdurende verspreiding van de welvaart, vooral in Azië. Ondanks alle complicaties en verliezen ten gevolge van de gebeurtenissen in Oekraïne, zullen dit de fundamentele krachten blijven die de energiesector aandrijven.
Vertaling: Menno Grootveld