BERLIJN – De grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne op 24 februari 2022 veranderde alles voor Oekraïne, voor Europa en voor de wereldpolitiek. De wereld ging een nieuw tijdperk van rivaliteit tussen de grootmachten in, waarin oorlog niet langer kon worden uitgesloten. Afgezien van de directe slachtoffers baarde de agressie van Rusland Europa de meeste zorgen. Een grootmacht die met geweld een einde wil maken aan het bestaan van een onafhankelijk kleiner land daagt de kernprincipes uit waarop de Europese orde van staten zich decennialang heeft georganiseerd.
De oorlog van de Russische president Vladimir Poetin staat in schril contrast met de zelfopheffing van het Warschaupact en de Sovjet-Unie, in beide gevallen grotendeels geweldloos. Sinds het ‘Gorbatsjovwonder’ – toen de Sovjet-Unie in de jaren tachtig een aanvang maakte met het doorvoeren van liberaliserende hervormingen – begonnen de Europeanen zich voor te stellen dat Immanuel Kants visie van eeuwigdurende vrede op het continent mogelijk zou zijn. Dat was niet zo.
Het probleem was dat de interpretatie die veel Russische elites gaven aan de wereldwijd belangrijke gebeurtenissen eind jaren tachtig in schril contrast stond met Kants idee. Zij zagen de ondergang van het grote Russische rijk (dat de Sovjets weer hadden opgebouwd) als een vernietigende nederlaag. Hoewel ze geen andere keus hadden dan de vernedering te accepteren, hielden ze zichzelf voor dat ze dat slechts tijdelijk zouden doen, totdat de machtsverhoudingen zouden zijn veranderd. Dan kon de grote historische revisie beginnen.
BERLIJN – De grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne op 24 februari 2022 veranderde alles voor Oekraïne, voor Europa en voor de wereldpolitiek. De wereld ging een nieuw tijdperk van rivaliteit tussen de grootmachten in, waarin oorlog niet langer kon worden uitgesloten. Afgezien van de directe slachtoffers baarde de agressie van Rusland Europa de meeste zorgen. Een grootmacht die met geweld een einde wil maken aan het bestaan van een onafhankelijk kleiner land daagt de kernprincipes uit waarop de Europese orde van staten zich decennialang heeft georganiseerd.
De oorlog van de Russische president Vladimir Poetin staat in schril contrast met de zelfopheffing van het Warschaupact en de Sovjet-Unie, in beide gevallen grotendeels geweldloos. Sinds het ‘Gorbatsjovwonder’ – toen de Sovjet-Unie in de jaren tachtig een aanvang maakte met het doorvoeren van liberaliserende hervormingen – begonnen de Europeanen zich voor te stellen dat Immanuel Kants visie van eeuwigdurende vrede op het continent mogelijk zou zijn. Dat was niet zo.
Het probleem was dat de interpretatie die veel Russische elites gaven aan de wereldwijd belangrijke gebeurtenissen eind jaren tachtig in schril contrast stond met Kants idee. Zij zagen de ondergang van het grote Russische rijk (dat de Sovjets weer hadden opgebouwd) als een vernietigende nederlaag. Hoewel ze geen andere keus hadden dan de vernedering te accepteren, hielden ze zichzelf voor dat ze dat slechts tijdelijk zouden doen, totdat de machtsverhoudingen zouden zijn veranderd. Dan kon de grote historische revisie beginnen.