BRUKSELA – 9 listopada 2022 r. Komisja Europejska opublikowała plan reformy reguł makroekonomicznych i fiskalnych w Unii Europejskiej (UE). Dokument przewiduje między innymi zintegrowane podejście do unijnego nadzoru makroekonomicznego i fiskalnego, wzmocnioną odpowiedzialność rządów państw członkowskich, uproszczone zasady zarządzania ryzykiem fiskalnym oraz lepsze egzekwowanie tych zasad. Jednak szczegóły propozycji budzą wątpliwości co do realności osiągnięcia tych celów. W szczególności nowe reguły fiskalne wymagają odpowiedzi na trzy podstawowe pytania.
Pierwsza wątpliwość dotyczy możliwości zapobiegania ryzyku kryzysu zadłużeniowego w państwach członkowskich. W r. 2021 siedem krajów strefy euro miało dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych przekraczający 100% produktu krajowego brutto (PKB), co naraża je na niebezpieczeństwo negatywnej reakcji rynków finansowych. Nie zważając na to ryzyko, Komisja Europejska proponuje wycofanie się z zasady, zobowiązującej państwa członkowskie do corocznej redukcji długu o 1/20 nadwyżki powyżej 60% PKB, istniejącej w poprzedniej wersji Paktu Stabilności i Wzrostu (PSW), jako zbyt wymagającej wobec krajów o wysokim zadłużeniu. Zamiast tego Komisja chce, aby państwa, które mają „znaczące” lub „umiarkowane” problemy z zadłużeniem publicznym, zaproponowały średnioterminowy plan fiskalny ze spadkową trajektorią zadłużenia. Dokument nie określa jednak tempa dostosowania fiskalnego, co zostanie zaproponowane w metodologii analizy zdolności obsługi zadłużenia (ZOZ), która ma dopiero powstać. Nie proponuje również kryteriów kategoryzowania wyzwań związanych z zadłużeniem jako „znaczące”, „umiarkowane” lub „niskie”.
Drugie pytanie związane jest z obietnicą większej prostoty nowych zasad. Stare zasady były krytykowane za zbytnie skomplikowanie i opieranie się na takich kategoriach, jak potencjalny PKB, czy cyclicznie skorygowane saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych. Ponieważ wskaźniki te są trudne do szacunku i prognozy, ich użycie wymagało arbitralnych założeń makroekonomicznych i rodziło wątpliwości metodologiczne.
BRUKSELA – 9 listopada 2022 r. Komisja Europejska opublikowała plan reformy reguł makroekonomicznych i fiskalnych w Unii Europejskiej (UE). Dokument przewiduje między innymi zintegrowane podejście do unijnego nadzoru makroekonomicznego i fiskalnego, wzmocnioną odpowiedzialność rządów państw członkowskich, uproszczone zasady zarządzania ryzykiem fiskalnym oraz lepsze egzekwowanie tych zasad. Jednak szczegóły propozycji budzą wątpliwości co do realności osiągnięcia tych celów. W szczególności nowe reguły fiskalne wymagają odpowiedzi na trzy podstawowe pytania.
Pierwsza wątpliwość dotyczy możliwości zapobiegania ryzyku kryzysu zadłużeniowego w państwach członkowskich. W r. 2021 siedem krajów strefy euro miało dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych przekraczający 100% produktu krajowego brutto (PKB), co naraża je na niebezpieczeństwo negatywnej reakcji rynków finansowych. Nie zważając na to ryzyko, Komisja Europejska proponuje wycofanie się z zasady, zobowiązującej państwa członkowskie do corocznej redukcji długu o 1/20 nadwyżki powyżej 60% PKB, istniejącej w poprzedniej wersji Paktu Stabilności i Wzrostu (PSW), jako zbyt wymagającej wobec krajów o wysokim zadłużeniu. Zamiast tego Komisja chce, aby państwa, które mają „znaczące” lub „umiarkowane” problemy z zadłużeniem publicznym, zaproponowały średnioterminowy plan fiskalny ze spadkową trajektorią zadłużenia. Dokument nie określa jednak tempa dostosowania fiskalnego, co zostanie zaproponowane w metodologii analizy zdolności obsługi zadłużenia (ZOZ), która ma dopiero powstać. Nie proponuje również kryteriów kategoryzowania wyzwań związanych z zadłużeniem jako „znaczące”, „umiarkowane” lub „niskie”.
Drugie pytanie związane jest z obietnicą większej prostoty nowych zasad. Stare zasady były krytykowane za zbytnie skomplikowanie i opieranie się na takich kategoriach, jak potencjalny PKB, czy cyclicznie skorygowane saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych. Ponieważ wskaźniki te są trudne do szacunku i prognozy, ich użycie wymagało arbitralnych założeń makroekonomicznych i rodziło wątpliwości metodologiczne.