LONDEN – De wereld was relatief vredig in de negentiende eeuw. Afgezien van de Amerikaanse burgeroorlog en de Taiping-opstand in China waren er weinig langdurige conflicten tussen het einde van de Napoleontische oorlogen in 1815 en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914. Dit roept een fundamentele vraag op: hoe kon Europa gedurende honderd jaar grotendeels grote oorlogen vermijden te midden van wat Hedley Bull ‘internationale anarchie’ noemde?
De heersende opvatting is dat het Concert van Europa, opgericht in 1815, een sleutelrol speelde in het bewaren van de vrede. Hoewel het vaak wordt gezien als een mechanisme om het machtsevenwicht op het continent te behouden, diende het Concert eigenlijk een normatief doel: het voorkomen van oorlog tussen landen met gedeelde belangen en waarden.
In wezen kwamen de vijf grote Europese machten – Oostenrijk, Groot-Brittannië, Frankrijk, Pruisen en Rusland – overeen hun grenzen niet te wijzigen zonder wederzijdse instemming. De vorming van invloedssferen, die dienden als fysieke buffers tussen deze grootmachten, was een integraal onderdeel van hun geopolitieke calculaties.
LONDEN – De wereld was relatief vredig in de negentiende eeuw. Afgezien van de Amerikaanse burgeroorlog en de Taiping-opstand in China waren er weinig langdurige conflicten tussen het einde van de Napoleontische oorlogen in 1815 en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914. Dit roept een fundamentele vraag op: hoe kon Europa gedurende honderd jaar grotendeels grote oorlogen vermijden te midden van wat Hedley Bull ‘internationale anarchie’ noemde?
De heersende opvatting is dat het Concert van Europa, opgericht in 1815, een sleutelrol speelde in het bewaren van de vrede. Hoewel het vaak wordt gezien als een mechanisme om het machtsevenwicht op het continent te behouden, diende het Concert eigenlijk een normatief doel: het voorkomen van oorlog tussen landen met gedeelde belangen en waarden.
In wezen kwamen de vijf grote Europese machten – Oostenrijk, Groot-Brittannië, Frankrijk, Pruisen en Rusland – overeen hun grenzen niet te wijzigen zonder wederzijdse instemming. De vorming van invloedssferen, die dienden als fysieke buffers tussen deze grootmachten, was een integraal onderdeel van hun geopolitieke calculaties.