LONDEN – Een van de betreurenswaardige gevolgen van Charles Darwins On the Origin of Species was de opkomst van de pseudowetenschap die bekend staat als ‘geopolitiek.’ Geïnspireerd door Darwins concepten van ‘natuurlijke selectie’ en ‘de overleving van de sterksten,’ stelden de stamvaders van de geopolitiek dat de hele geschiedenis werd gevormd door een competitieve ‘strijd tussen de naties.’ Deze benadering, die in schril contrast stond met de harmonieuze kijk op de internationale betrekkingen die werd voorgestaan door verlichtingsdenkers en klassieke economen, zag alle landen als potentiële roofdieren, waarbij de meest succesvollen uiteindelijk de rest zouden onderwerpen.
Vanaf het einde van de negentiende eeuw richtten vooraanstaande westerse universiteiten afdelingen geopolitiek op met als doel het opleiden van toekomstige leiders in deze opkomende ‘wetenschap.’ Duitse denkers als Karl Haushofer, die Duitsland graag een ‘plaats in de zon’ wilden bezorgen, waren enthousiaste voorstanders. Maar geopolitiek boeide ook Britse intellectuelen als Halford Mackinder, die de Britse dominantie van de wereldzeeënwilde behouden. In zijn essay ‘The Geographical Pivot of History’ uit 1904 beweerde Mackinder het volgende: ‘Wie Oost-Europa regeert, beheerst het Hartland; wie het Hartland regeert, beheerst het Wereldeiland; en wie het Wereldeiland regeert, beheerst de wereld.’ De ambitie om het Verenigd Koninkrijk uit te dagen dreef Duitsland er later toe om twee wereldoorlogen te beginnen om Rusland de controle over het Euraziatische hartland afhandig te maken.
Toen het Britse Rijk begon af te brokkelen, vond de geopolitiek een nieuw thuis in de Verenigde Staten. Maar terwijl denkers als Mackinder zich concentreerden op het Euraziatische hartland, benadrukte de politicoloog Nicholas Spykman het belang van de randgebieden, die alle kustgebieden van West-Europa, het Midden-Oosten en het oosten van de Stille Oceaan omvatten. In 1944 herzag Spykman het dictum van Mackinder door te stellen: ‘Wie de randgebieden regeeert, beheerst Eurazië; wie Eurazië regeert, beheerst het lot van de wereld.’ Met dit in gedachten begonnen de VS de Euraziatische randgebieden te controleren.
LONDEN – Een van de betreurenswaardige gevolgen van Charles Darwins On the Origin of Species was de opkomst van de pseudowetenschap die bekend staat als ‘geopolitiek.’ Geïnspireerd door Darwins concepten van ‘natuurlijke selectie’ en ‘de overleving van de sterksten,’ stelden de stamvaders van de geopolitiek dat de hele geschiedenis werd gevormd door een competitieve ‘strijd tussen de naties.’ Deze benadering, die in schril contrast stond met de harmonieuze kijk op de internationale betrekkingen die werd voorgestaan door verlichtingsdenkers en klassieke economen, zag alle landen als potentiële roofdieren, waarbij de meest succesvollen uiteindelijk de rest zouden onderwerpen.
Vanaf het einde van de negentiende eeuw richtten vooraanstaande westerse universiteiten afdelingen geopolitiek op met als doel het opleiden van toekomstige leiders in deze opkomende ‘wetenschap.’ Duitse denkers als Karl Haushofer, die Duitsland graag een ‘plaats in de zon’ wilden bezorgen, waren enthousiaste voorstanders. Maar geopolitiek boeide ook Britse intellectuelen als Halford Mackinder, die de Britse dominantie van de wereldzeeënwilde behouden. In zijn essay ‘The Geographical Pivot of History’ uit 1904 beweerde Mackinder het volgende: ‘Wie Oost-Europa regeert, beheerst het Hartland; wie het Hartland regeert, beheerst het Wereldeiland; en wie het Wereldeiland regeert, beheerst de wereld.’ De ambitie om het Verenigd Koninkrijk uit te dagen dreef Duitsland er later toe om twee wereldoorlogen te beginnen om Rusland de controle over het Euraziatische hartland afhandig te maken.
Toen het Britse Rijk begon af te brokkelen, vond de geopolitiek een nieuw thuis in de Verenigde Staten. Maar terwijl denkers als Mackinder zich concentreerden op het Euraziatische hartland, benadrukte de politicoloog Nicholas Spykman het belang van de randgebieden, die alle kustgebieden van West-Europa, het Midden-Oosten en het oosten van de Stille Oceaan omvatten. In 1944 herzag Spykman het dictum van Mackinder door te stellen: ‘Wie de randgebieden regeeert, beheerst Eurazië; wie Eurazië regeert, beheerst het lot van de wereld.’ Met dit in gedachten begonnen de VS de Euraziatische randgebieden te controleren.