Wordt Europa 's werelds grootste verliezer?

BERLIJN – Het tijdperk van mondiale stabiliteit na 1945 is voorbij. Van de bipolaire wereld van de Koude Oorlog tot de door Amerika gedomineerde unipolaire wereld die daarvoor in de plaats is gekomen, hebben we lang geprofiteerd van een gevoel van strategische orde. Hoewel er vele kleinere oorlogen waren (en zelfs enkele grotere), van Korea en Vietnam tot het Midden-Oosten en Afghanistan, bleef het internationale systeem over het algemeen stabiel en intact.

Sinds het begin van het nieuwe millennium heeft deze stabiliteit echter steeds meer plaatsgemaakt voor een hernieuwde rivaliteit tussen de grote mogendheden, waaronder de Verenigde Staten en China. Bovendien is het allang duidelijk dat de politieke en strategische invloed van India, Brazilië, Indonesië, Zuid-Afrika, Saoedi-Arabië, Iran en andere opkomende economieën zal toenemen, evenals hun rol binnen het mondiale systeem. In de context van een toenemend conflict tussen China en de VS zullen deze opkomende machten veel mogelijkheden hebben om de twee supermachten van de eenentwintigste eeuw tegen elkaar uit te spelen. Veel van deze kansen lijken inderdaad te mooi om te laten lopen.

In Rusland worden de politieke elites ondertussen verteerd door fantasieën over het herstel van de territoriale reikwijdte en het geopolitieke gewicht van de Sovjet-Unie – en van het Russische Imperium daarvoor. Onder president Vladimir Poetin is het Russische beleid er steeds meer op gericht de erfenis van de periode vlak na de Koude Oorlog ongedaan te maken. Het Westen daarentegen – dat wil zeggen de VS en de Europese Unie, na haar uitbreiding sinds 2004 – heeft vastgehouden aan de basisregeling van na de Koude Oorlog in Europa. Daartoe is het zich blijven inzetten voor de verdediging van fundamentele waarden zoals het zelfbeschikkingsrecht van landen en de onschendbaarheid van internationaal erkende grenzen.