davies89_Liu JieXinhua via Getty Images_michaelbarr Liu Jie/Xinhua via Getty Images

Zijn wereldwijde kapitaalregels mogelijk?

LONDEN – What’s in a name? De uiteindelijke voorstellen voor de kapitaalregels voor banken werden Basel 3.1 genoemd, alsof het een kleine opknapbeurt zou zijn – slechts een paar siernoten toegevoegd aan een melodie die al lang geleden gecomponeerd was. Maar banken die bang waren dat de gevolgen ernstiger zouden zijn, spraken van Basel 4, wat niet duidde op siernoten, maar op een herbewerking van de gehele compositie, nu in een majeure toonsoort.

Die naam bleef niet hangen. De toezichthouders hielden vol dat het geen nieuwe melodie was en dat iedereen die Basel 3 kon zingen geen moeite zou hebben om Basel 3.1 op te pikken. Maar toen bedacht een anonieme beoefenaar van de duistere kunsten der Amerikaanse politiek de term Basel Endgame, die lijkt te suggereren dat iemand op het punt staat te sterven. Aan de oostkant van de Atlantische Oceaan doet de term denken aan het toneelstuk Endgame van Samuel Beckett, over existentiële angst en de zinloosheid van het menselijk leven. Niet-bankiers vinden dat misschien een goede beschrijving van het debat over de juiste omvang van de reserves van grote banken, dat nu al vele jaren aan de gang is.

Sommige landen, zoals Singapore en Australië, zijn gestopt met discussiëren en zijn gewoon doorgegaan. In de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn de details bijna rond. Maar in de Verenigde Staten is het eindspel nog lang niet in zicht – en kan het zelfs verder weg zijn dan ooit, na de recente interventie van Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve (de Fed, het federale stelsel van Amerikaanse centrale banken).

Sta me toe de korte versie van dit ingewikkelde verhaal te vertellen. Het begon afgelopen zomer, toen Michael Barr, vicevoorzitter van de Fed voor toezicht, een aantal gematigd harde voorstellen deed voor aanzienlijke kapitaalverhogingen. De Amerikaanse banken voerden een stevig tegenoffensief en nu heeft Powell gezegd dat er ‘grote materiële veranderingen’ moeten komen in de voorstellen die vorig jaar nog door een meerderheid van de leden van de Federal Reserve Board werden gesteund.

De verdiensten van het onderliggende argument zijn bijna ondergesneeuwd door de politiek. Hebben sommige banken gelijk als ze stellen dat de voorstellen van de Fed hen internationaal in een nadelige concurrentiepositie zullen brengen? Voorstellen vergelijken tussen landen is erg moeilijk. De plannen van Barr, ongetwijfeld beïnvloed door de golf van pijnlijke bankfaillissementen in de VS vorig jaar, voorzagen in een grotere kapitaalverhoging dan in de EU was gepland, maar beginnend vanaf een lagere basis. Het VK zit er zoals altijd ergens tussenin.

Voldoen al deze uiteenlopende voorstellen aan het oorspronkelijke akkoord van Basel? Het Basel Committee zal die vraag te zijner tijd zelf beantwoorden, maar op dit moment ziet het ernaar uit dat het VK min of meer zal voldoen, terwijl de EU dat niet zal doen. Onder de voorstellen van Barr zou het regime in de VS waarschijnlijk in overeenstemming met het akkoord zijn geweest, en aan de strengere kant. Nu weet niemand echt hoe het zal uitpakken.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Wat we wel weten is dat de constitutionele regelingen voor het bepalen van kapitaalstandaarden voor banken opmerkelijk uiteenlopen in de drie belangrijkste westerse jurisdicties. In de EU heeft de Europese Commissie, een politiek orgaan, de pen in handen, omdat de stabiliteit van de interne markt vergt dat er geen grote verschillen zijn van plaats tot plaats. Als dat wel het geval zou zijn, zouden alle banken hun hoofdkantoor hebben in het land met het zwakste regime en al hun Europese activiteiten daar uitvoeren.

Daarom worden de Basel-akkoorden van de EU geïmplementeerd door middel van richtlijnen of verordeningen die kracht van wet hebben in het hele blok. Gezien de omstandigheden is het niet verrassend dat het resultaat een overeenkomst is die het oorspronkelijke akkoord van Basel enigszins ondermijnt. Politici hebben zoals gewoonlijk gereageerd op speciale pleidooien. Het zogenaamde Deense compromis bevat bijvoorbeeld een concessie voor banken die verzekeringsmaatschappijen bezitten. Het is een publiek geheim dat als de Europese Centrale Bank het volledig voor het zeggen had, de EU aan Basel zou voldoen, zoals het VK van plan is.

Sinds Brexit heeft de Britse toezichthouder het alleen voor het zeggen. De regering heeft de bevoegdheid om kapitaalregels vast te stellen gedelegeerd aan de Bank of England, en hoewel het soms klinkt alsof ministers spijt hebben dat ze dat hebben gedaan, betwijfel ik of het regime op dit moment zal veranderen.

Op het eerste gezicht lijkt het Amerikaanse regime misschien op dat van het Verenigd Koninkrijk, omdat de Fed het voor het zeggen heeft. Maar het bestuur van de Fed is, in tegenstelling tot dat van de BOE, politiek evenwichtig, met een meerderheid die een afspiegeling is van de partij die aan de macht is. Daarom was Barr in staat om zijn robuuste pakket regels voor te stellen. Maar nu, zo stelt Peter Conti-Brown van de Brookings Institution, probeert Powell de Fed te beschermen in plaats van het financiële systeem, tegenover hevige publieke kritiek. Hij ‘lijkt de onafhankelijkheid van de Fed op het gebied van het monetaire beleid zo belangrijk te vinden dat hij politieke gevechten over het toezichtbeleid wil vermijden.’

Dat argument herinnert aan het aloude standpunt van de Duitse Bundesbank dat een onafhankelijke centrale bank zich niet moet bemoeien met het vuile werk van het bankentoezicht. Gordon Brown  handelde als minister van Financiën vanuit dezelfde zorg toen hij in 1997 het bankentoezicht onderbracht bij de Financial Services Authority (waar ik voorzitter van was). Maar toen koos George Osborne ervoor om die stap in 2013 terug te draaien.

Aan beide kanten van het debat zijn er sterke meningen over de vraag of centrale banken verantwoordelijk moeten zijn voor het bankentoezicht. Maar de manier waarop het Basel Endgame zich afspeelt, geeft aan dat het erg moeilijk zal zijn om gemeenschappelijke wereldwijde standaarden op te stellen voor verschillende grondwettelijke regelingen.

In Becketts Endgame is het personage Clov pathetisch wanhopig om orde uit chaos te scheppen. ‘Ik hou van orde. Het is mijn droom,’ zegt hij. ‘Ik doe mijn best om een beetje orde te scheppen.’ Dat zou het motto van het Basel Committee kunnen zijn, nu het probeert zijn waren aan de man te brengen. Maar net als Clov staat het misschien voor onoverkomelijke uitdagingen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/QbTHySVnl