posner5_ Robert AlexanderGetty Images_supreme court Robert Alexander/Getty Images

Staat ons weer een constitutionele crisis te wachten?

CHICAGO – Sinds de verkiezing van Donald Trump in 2016 zijn juridische wetenschappers zoals ik gebombardeerd met e-mails van journalisten die zich afvroegen of de Verenigde Staten afstevenden op een ʻconstitutionele crisisʼ of daar misschien al middenin zaten. Het merendeel van deze vragen werd gemotiveerd door het aan zijn laars lappen door de president van allerlei normen, zoals zijn interventie in het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller naar Russische bemoeienis met de verkiezingen, zijn verbale aanvallen op journalisten en rechters, en zijn pogingen om onderzoeken te lanceren naar politieke tegenstanders.

Een constitutionele crisis, in de zin van een keerpunt dat zou kunnen leiden tot een ineenstorting of transformatie van het systeem, heeft zich nog niet voorgedaan. Maar zoʼn crisis lijkt nu wel steeds waarschijnlijker. Ik heb het niet over de verkiezingen (hoewel die voor een constitutionele crisis zouden kunnen zorgen als de uitslag kantje boord is, of in het onwaarschijnlijke geval dat Trump op de een of andere manier weigert afstand te doen van zijn ambt). Ik bedoel een crisis die zich ook zou kunnen voordoen als Trump verliest. Deze crisis zou voortvloeien uit een spanning die al de hele Amerikaanse geschiedenis voortduurt: die tussen de rechterlijke macht en een democratisch systeem dat de ultieme macht aan het volk geeft.

Er zijn twee constitutionele crises geweest in de Amerikaanse geschiedenis. Allebei hadden ze te maken met een clash tussen het Hooggerechtshof en gekozen functionarissen, gesteund door de publieke opinie. De eerste begon met de beruchte zaak Dred Scott v. Sandford uit 1857. In dat geval oordeelde het Hooggerechtshof dat Afrikaans-Amerikanen geen burgers van de Verenigde Staten waren, en dat het Missouri Compromise uit 1820 – waardoor een burgeroorlog werd voorkomen, door te voorzien in een formule voor het verdelen van het territorium van de VS tussen slavenstaten en vrije staten – ongrondwettig was.

https://prosyn.org/nSS8dFZnl