biswas12_TaoZhangGettyImages_bikeriderlooksatchinasmog Tao Zhang/Getty Images

China moet het goede voorbeeld geven als het om luchtverontreiniging gaat

SINGAPORE/HONG KONG – De Verenigde Naties verwachten dat in 2050 68% van de wereldbevolking in stedelijke gebieden zal wonen. Nu overheden zich haasten om deze migratiestroom naar de stad in goede banen te leiden, moeten ze niet alleen oog hebben voor fundamentele behoeften zoals huisvesting en werkgelegenheid, maar ook voor kwesties die invloed uitoefenen op de leefbaarheid en de volksgezondheid – zoals luchtverontreiniging.

Nergens is dit probleem urgenter dan in Azië. De afgelopen maanden hebben steden als Bangkok, Seoul, Kathmandu en Dhaka te kampen gehad met grote milieucrises. Maar zelfs op hun gebruikelijke niveau overtreft 99% van de steden in Zuid-Azië en 89% van de steden in Oost-Azië de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor blootstelling aan luchtverontreiniging. In 2018 was Azië de thuisbasis van alle dertig meest vervuilde steden in de wereld: 22 in India, vijf in China, twee in Pakistan en één in Bangladesh.

Volgens de WHO is vervuilde lucht ieder jaar verantwoordelijk voor zeven miljoen voortijdige sterfgevallen, waarvan grofweg een derde zich voordoet in de Azië-Pacific-regio. Alleen al in China veroorzaakt de luchtverontreiniging jaarlijks ruim één miljoen voortijdige sterfgevallen, volgens een onderzoek uit 2018 dat is uitgevoerd aan de Chinese universiteit van Hong Kong.

In minder ontwikkelde gebieden van de regio vertegenwoordigt de ernstige verontreiniging binnenshuis, veroorzaakt door ouderwetse verwarmings- en kooktoestellen, een zeer grote dreiging. Uit data van de WHO blijkt dat het hoogste aantal sterfgevallen per hoofd van de bevolking in de Azië-Pacific-regio door toedoen van vervuiling binnenshuis zich voordoet in Laos, de Filippijnen, China en Cambodja.

Maar verontreinigde lucht is slechts één nevenproduct van de industrialisering. De vervuiling, via de bodem en het grondwater, en uiteindelijk weer omhoog gepompt door de kranen in de huishoudens, vindt haar weg in de voedselketen. Stijgende niveaus van industriële en agrarische lozingen van afvalstoffen, gekoppeld aan overbelasting van de toch al zwaar onder druk staande  grondwaterreservoirs, zijn bijzonder alarmerend in met watertekorten kampende regio's als Noord-China.

De verstedelijking kan geen halt worden toegeroepen, maar dit is geen excuus voor regeringen om de luchtverontreiniging niet aan te pakken. Met zijn aanzienlijke financiële middelen en vermogen tot nationale beleidscoördinatie moet China de weg wijzen bij de ontwikkeling van een duurzame aanpak van de verstedelijking, die kan dienen als regionaal en zelfs mondiaal voorbeeld.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

China heeft al initiatieven genomen om de verontreiniging terug te dringen, en president Xi Jinping heeft dit uitgeroepen tot een van zijn belangrijkste beleidsprioriteiten. De autoriteiten reguleren het autobezit en hebben mondiale lof geoogst voor de elektrificatie van het stedelijk busvervoer. Na een meerjarige campagne om de uitstoot van de kolensector te verminderen, heeft China onlangs striktere emissiedoelstellingen opgelegd aan de staalindustrie. In mei 2019 heeft de regering bijna duizend inspecteurs uitgezonden naar 25 steden, om schendingen tegen te gaan van de regels op het gebied van de waterkwaliteit en het afvalbeheer.

Maar ondanks de duidelijke vooruitgang blijven er ernstige problemen bestaan. Vorig jaar hebben 33 van de 39 steden in het noorden van China, die last hebben van smog, de door de regering opgelegde doelstellingen voor het terugdringen van de vervuiling in de winter niet verwezenlijkt. Metingen van PM2.5 (fijnstofdeeltjes) in deze steden gaven een gemiddelde stijging met 13% te zien, over een periode van vijf maanden, vanaf eind 2018. Het aanpakken van het aanhoudende vervuilingsprobleem van China zal hardere actie vergen op drie fronten: beleid, innovatie en bewustzijn.

Vanuit beleidsperspectief heeft China een aanzienlijk voordeel: zijn centrale regering kan snel beleidsmaatregelen afkondigen en het toezicht daarop afdwingen. Het ministerie voor het Milieu maakt naar verluidt gebruik van dit voordeel om een reeks acties te verwezenlijken, zoals het beperken van de import van zwaar vervuilende auto's, het bevorderen van veranderingen in de aanbodketens, gebaseerd op het inzetten van transportmiddelen met lagere emissies, en het verbeteren van de mogelijkheden om vervuiling te signaleren door middel van satelliet-technologie.

Maar het implementeren van dergelijk beleid brengt problemen met zich mee en roept het risico op van onbedoelde gevolgen. Hoewel het verplaatsen van zwaar vervuilende industriële faciliteiten bijvoorbeeld heeft geholpen om de vervuiling in grote stedelijke centra terug te dringen, heeft het de vervuiling op de nieuwe locaties juist doen toenemen. In meer fundamentele zin ondersteunen de meeste beleidsmaatregelen louter de bestrijding van de verontreiniging, zonder de confrontatie aan te gaan met de dringende noodzaak van structurele veranderingen in energiesystemen en vraagpatronen.

Voor dergelijke veranderingen is beslissende actie van de kant van het bedrijfsleven nodig. Maar volgens het Chinese ministerie voor het Milieu zijn trucs om overtredingen van de regelgeving door zwaar vervuilende firma's te verbergen endemisch in China, en wordt er vaak onder één hoedje gespeeld met de lokale autoriteiten. Door milieubescherming toe te voegen aan de lijst van factoren waarmee rekening moet worden gehouden bij de bevordering van lokaal en provinciaal leiderschap – op zichzelf een waardevol initiatief – kan de Chinese regering onbedoeld de prikkel hebben versterkt om het toezicht te ontduiken.

Buiten het nemen van de juiste beleidsmaatregelen moet de regering van China ze ook effectiever zien af te dwingen. Dit houdt onder meer een betere controle in op het naleven van de voorschriften en het zeker stellen van de vervolging van schendingen. Dit zal kostbaar zijn en een politieke uitdaging betekenen, maar alles wat minder is dan dit komt neer op het prefereren van winst boven de menselijke gezondheid.

Innovatie kan ook bijdragen aan het bestrijden van de vervuiling. Shenzhens urban air mobility (UAM)-project bijvoorbeeld, dat voorziet in helicoptervervoer op aanvraag, versterkt de welbekende innovatieve capaciteiten van deze stad, terwijl de filevorming wordt aangepakt. Initiatieven die de doelstellingen van het bestrijden van de vervuiling naderbij brengen, terwijl ze de inwoners eerlijke toegang bieden tot diensten, moeten gesubsidieerd worden door de centrale overheid.

Bewustzijn is de derde pijler van een strategie om de luchtverontreiniging aan te pakken. Dit betekent niet per se dat mensen moeten worden overspoeld met nieuws over de mondiale verwoesting van het milieu; integendeel, een dergelijke benadering kan leiden tot berusting. In plaats daarvan betekent bewustzijn ervoor zorgen dat mensen de gevolgen van de luchtverontreiniging voor hun gezondheid en die van hun families begrijpen. Gewapend met een nieuw bewustzijn van de risico's waarmee zij worden geconfronteerd, kunnen mensen hun voordeel doen met online-hulpmiddelen zoals de World Air Quality Index en de State of Global Air om de omstandigheden in de steden waar zij wonen in de gaten te houden.

Volgens de WHO staat een verbijsterende 91% van de wereldbevolking bloot aan gevaarlijke niveaus van luchtverontreiniging. Nu de traditionele wereldmachten als de Verenigde Staten en Australië hun schouders ophalen over de ecologische zorgen, is alternatief leiderschap hard nodig. Als China deze rol wil vervullen, moet het land niet alleen zijn formidabele middelen en innovatieve capaciteit mobiliseren, maar ook zijn toewijding versterken aan het afdwingen van het primaat van het recht.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/rRpWrgxnl