LONDEN – Het Republikeinse establishment is in de zesde versnelling geschoten om aankomend president Donald Trump als garantie voor continuïteit te presenteren. Natuurlijk is hij dit totaal niet. Hij voerde campagne tegen het politieke establishment, en een overwinning zou, zoals hij op een bijeenkomst voor de verkiezingen zei, voor hem een ‘Brexit plus, plus, plus’ betekenen. Met twee politieke aardbevingen binnen slechts enkele maanden, waarbij er zeker nog meer zullen volgen, mogen we wel instemmen met het oordeel van de Franse ambassadeur in de Verenigde Staten: de wereld zoals we hem kennen ‘brokkelt voor onze ogen af.’
De laatste keer dat dit leek te gebeuren was tijdens het tijdperk van de twee wereldoorlogen, van 1914 tot 1945. Het gevoel van een ‘afbrokkelende’ wereld werd gevat in het gedicht van William Butler Yeats uit 1919 ‘The Second Coming’: ‘Dingen vallen uiteen; het centrum houdt het niet;/Louter anarchie wordt op de wereld losgelaten.’ Omdat de traditionele heersende instituties zwaar in diskrediet waren gebracht door de oorlog, werd het legitimiteitsvacuüm opgevuld door krachtige demagogen en populistische dictaturen: ‘De besten ontberen elke overtuiging, terwijl de slechtsten/vol zijn van intense passie.’ Oswald Spengler ventileerde hetzelfde idee in zijn Decline of the West, gepubliceerd in 1918.
De politieke prognose van Yeats werd vormgegeven door zijn religieuze eindtijdbegrip. Hij geloofde dat de wereld door een ‘nachtmerrie’ heen moest waden om ‘Bethlehem geboren te laten worden.’ In zijn tijd had hij het bij het rechte eind. De nachtmerrie die hij ontwaarde vervolgde zich door de depressie van 1929-1932 om te culmineren in de Tweede Wereldoorlog. Dit waren preludes voor de ‘wederkomst’, niet van Christus, maar van een liberalisme dat werd gegrondvest op een sterkere sociale basis.
LONDEN – Het Republikeinse establishment is in de zesde versnelling geschoten om aankomend president Donald Trump als garantie voor continuïteit te presenteren. Natuurlijk is hij dit totaal niet. Hij voerde campagne tegen het politieke establishment, en een overwinning zou, zoals hij op een bijeenkomst voor de verkiezingen zei, voor hem een ‘Brexit plus, plus, plus’ betekenen. Met twee politieke aardbevingen binnen slechts enkele maanden, waarbij er zeker nog meer zullen volgen, mogen we wel instemmen met het oordeel van de Franse ambassadeur in de Verenigde Staten: de wereld zoals we hem kennen ‘brokkelt voor onze ogen af.’
De laatste keer dat dit leek te gebeuren was tijdens het tijdperk van de twee wereldoorlogen, van 1914 tot 1945. Het gevoel van een ‘afbrokkelende’ wereld werd gevat in het gedicht van William Butler Yeats uit 1919 ‘The Second Coming’: ‘Dingen vallen uiteen; het centrum houdt het niet;/Louter anarchie wordt op de wereld losgelaten.’ Omdat de traditionele heersende instituties zwaar in diskrediet waren gebracht door de oorlog, werd het legitimiteitsvacuüm opgevuld door krachtige demagogen en populistische dictaturen: ‘De besten ontberen elke overtuiging, terwijl de slechtsten/vol zijn van intense passie.’ Oswald Spengler ventileerde hetzelfde idee in zijn Decline of the West, gepubliceerd in 1918.
De politieke prognose van Yeats werd vormgegeven door zijn religieuze eindtijdbegrip. Hij geloofde dat de wereld door een ‘nachtmerrie’ heen moest waden om ‘Bethlehem geboren te laten worden.’ In zijn tijd had hij het bij het rechte eind. De nachtmerrie die hij ontwaarde vervolgde zich door de depressie van 1929-1932 om te culmineren in de Tweede Wereldoorlog. Dit waren preludes voor de ‘wederkomst’, niet van Christus, maar van een liberalisme dat werd gegrondvest op een sterkere sociale basis.