fischer123_Marco Longari_Getty Images Marco Longari/Getty Images

Sykes-Picot, assuradeur van het Midden-Oosten, op 100-jarige leeftijd heengegaan

BERLIJN – Op 16 mei 1916, in het midden van de Eerste Wereldoorlog, sloten Groot-Brittannië en Frankrijk in Londen een geheim pact. Officieel bekend als de Asia Minor Agreement bepaalde de deal, onderhandeld door de diplomaten Mark Sykes en François Georges-Picot, sindsdien het lot en de politieke orde van het Midden-Oosten. Maar dit zal niet lang meer duren.

Honderd jaar geleden trokken de aanstaande triomferende machten aangaande het verdelen van de regio (toen gedeelte van het Ottomaanse Rijk) een ‘lijn in het zand’ (aldus auteur James Barr) die reikte van Middellandse Zeehaven Acre in noord-Palestina naar Kirkuk in noord-Irak, aan de grens met Iran. Alle territoria ten noorden van die lijn, in het bijzonder Libanon en Syrië, zouden naar Frankrijk gaan. De territoria in het zuiden – Palestina, Transjordanië, en Irak – zouden naar Groot-Brittannië gaan, dat vooral de Britse belangen rond het Suezkanaal wilde beschermen, de belangrijkste zeeroute naar Brits-Indië.

Tegelijkertijd echter onderhandelde het Verenigd Koninkrijk met Arabieren die de kant van de Britten en Fransen hadden gekozen in een opstand tegen de Ottomaanse heerschappij, en dan vooral met Hussein bin Ali, de Sjarief van Mekka. Hussein was in het geval van een militaire overwinning op de Turken Syrië beloofd. Maar onder het Sykes-Picotverdrag werd Syrië aan Frankrijk toegewezen. Een van de twee kanten zou dus zeker zijn oorlogsbuit ontfutseld worden, en het was vanaf het begin duidelijk welke kant zwakker was; de voor onafhankelijkheid strijdende Arabieren.

https://prosyn.org/oaj29Yhnl