CitiesSanFrancisco_David Yu_Flickr David Yu/Flickr

Een nieuw licht op steden

NEW YORK – Vorige maand was er een opmerkelijke bijeenkomst in Medellín in Colombia. Zo’n 22.000 mensen kwamen er samen om het World Urban Forum bij te wonen en over de toekomst van steden te discussiëren. De focus lag op het creëren van ‘steden voor het leven’, wat zoveel betekent als het bevorderen van een rechtvaardige ontwikkeling in de stedelijke omgevingen waarin een meerderheid van de wereldburgers nu al leeft, en waarin tegen het jaar 2050 zelfs twee derde zal wonen.

De locatie zelf was symbolisch: eens berucht om zijn drugsbendes heeft Medellín nu terecht de reputatie als een van de meest innovatieve steden ter wereld. Het verhaal van de transformatie van deze stad biedt belangrijke lessen voor stedelijke gebieden overal.

In de jaren tachtig en negentig regeerden kartelbazen zoals de beruchte Pablo Escobar de straten van Medellín en controleerden er de politiek. De basis van de macht van Escobar was niet alleen de enorm lucratieve internationale cocaïnehandel (aangewakkerd door de vraag in de Verenigde Staten), maar ook extreme ongelijkheid in Medellín en Colombia. Op de steile Andeshellingen van de vallei die om de stad heen ligt voorzagen uitgebreide sloppenwijken, praktisch verlaten door de overheid, ruim in rekruten voor de kartels. In de afwezigheid van openbare voorzieningen veroverde Escobar de harten en geesten van de armsten van Medellín met zijn vrijgevigheid, ook al terroriseerde hij de stad.

Deze sloppenwijken zijn vandaag de dag nauwelijks meer herkenbaar. In de arme buurt Santo Domingo bedient het nieuwe metrokabelsysteem van de stad, dat bestaat uit drie lijnen van kabelbanen, inwoners die honderden meters hoog op een berghelling wonen en het beëindigt zo hun isolatie van het stadscentrum. Het forenzen duurt nu nog maar minuten en de sociale en economische barrières tussen de informele nederzettingen en de rest van de stad zijn op weg afgebroken te worden.

De problemen van de arme buurten van de stad zijn niet verdwenen, maar de voordelen die de verbeteringen van de infrastructuur hebben gebracht worden op een prachtige manier duidelijk in de goed onderhouden huizen, de muurschilderingen en voetbalvelden die naast de gondelstations liggen. De kabelbanen zijn slechts de meest iconische van de projecten waarvoor Medellín vorig jaar de Veronica Rudge Green Prize in Urban Design van Harvard University kreeg, de meest prestigieuze prijs op dit gebied.

Vanaf het burgemeesterschap van Sergio Fajardo (nu gouverneur van het departement van Medellín, Antioquia) die aantrad in 2004, heeft de stad grote inspanningen gedaan om zijn sloppenwijken te transformeren, het onderwijs te verbeteren en om ontwikkeling te bevorderen. (de huidige burgemeester, Aníbal Gaviria, heeft zijn engagement om hier mee door te gaan bevestigd).

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Medellín heeft avant-gardistische openbare gebouwen geconstrueerd in de gebieden die het meest verloederd waren, verf voor hun huizen gegeven aan burgers die in arme districten wonen en de straten schoongemaakt en opgeknapt; dit alles in de overtuiging dat wanneer je mensen met waardigheid behandelt, ze hun omgeving op waarde zullen schatten en trots zullen zijn op hun gemeenschap. En dat vertrouwen heeft zich meer dan uitbetaald.

Over de hele wereld zijn steden zowel de focus als het breekpunt van de grote debatten in de maatschappij en om goede redenen. Als individuen dicht bij elkaar wonen kunnen ze niet ontsnappen aan grote maatschappelijke problemen: groeiende ongelijkheid, achteruitgang van het milieu en inadequate publieke investeringen.

Het forum herinnerde de deelnemers eraan dat leefbare steden planning vereisen; een boodschap die botst met de heersende houding in grote delen van de wereld. Maar zonder planning en overheidsinvesteringen in infrastructuur, openbaar vervoer en parken en de voorziening van schoon water en sanitatie kunnen steden niet leefbaar zijn. En het zijn de armen die onvermijdelijk het meest lijden onder de afwezigheid van deze publieke goederen.

Medellín biedt ook een aantal lessen voor Amerika. Recent onderzoek laat zien hoe inadequate planning de economische segregatie in de Verenigde Staten heeft voortgedreven en hoe er armoedevallen zijn ontstaan in steden zonder openbaar vervoer, als gevolg van een tekort aan toegankelijke banen.

De conferentie reikte verder dan dit en legde er de nadruk op dat ‘leefbare steden’ niet voldoende zijn. We moeten stedelijke gebieden creëren waar individuen kunnen bloeien en innoveren. Het is geen toeval dat de Verlichting (die op haar beurt leidde tot de snelste en grootste verbeteringen van de levenstandaard in de menselijke geschiedenis) zich ontvouwde in steden. Een nieuwe manier van denken is een natuurlijke consequentie van een hoge bevolkingsdichtheid, gegeven dat er voldaan wordt aan de juiste condities, condities waaronder openbare ruimten vallen waar mensen kunnen communiceren en de cultuur kan bloeien, zowel als een democratisch ethos dat publieke participatie verwelkomt en aanmoedigt.

Een sleutelthema van het forum was de opkomende consensus over de noodzaak tot een ontwikkeling die sociaal, economisch en milieutechnisch duurzaam is. Al deze aspecten van duurzaamheid zijn nauw met elkaar verbonden en complementair, en steden bieden de context waarin dit het meest helder is.

Een van de grootste obstakels in het bereiken van duurzaamheid is ongelijkheid. Onze economieën, democratieën en maatschappijen betalen een hoge prijs voor de groeiende kloof tussen arm en rijk. En misschien wel het meest vervelende aspect van de dieper wordende inkomens- en welvaartskloof in veel landen is dat deze de kansenongelijkheid vergroot.

Sommige steden hebben laten zien dat deze veel voorkomende patronen niet het resultaat zijn van onveranderlijke economische wetten. Zelfs in het ontwikkelde land met de meeste ongelijkheid (de VS) zijn sommige steden, zoals San Francisco en San Jose, wat betreft gelijke kansen vergelijkbaar met de best presterende economieën.

Met politieke impasses die zoveel nationale regeringen over de hele wereld plagen worden vooruitziende steden een baken van hoop. Een verdeelde VS lijkt niet in staat om zijn alarmerende verdieping van de ongelijkheid aan te pakken. Maar in New York werd burgemeester Bill de Blasio verkozen vanwege de belofte hier iets aan te doen.

Terwijl er grenzen zijn aan wat er op lokaal niveau gedaan kan worden (nationale belastingen zijn bijvoorbeeld veel belangrijker dan gemeentelijke belastingen) kunnen steden helpen de beschikbaarheid van betaalbare huizen te verzekeren. En ze hebben een bijzondere verantwoordelijkheid om openbaar onderwijs van hoog niveau aan te bieden en publieke voorzieningen voor iedereen, los van inkomen.

Medellín en het World Urban Forum hebben laten zien dat dit niet zomaar een luchtkasteel is. Er is een andere wereld mogelijk, we hebben alleen de politieke wil nodig om deze na te streven.

Vertaling: Melle Trap

https://prosyn.org/zmnsf5vnl