stegling2_IVAN DAMANIKAFPGetty Images_aids awareness Ivan Damanik/AFP/Getty Images

HIV en de SDGs

BRIGHTON – Dertig jaar geleden, toen de internationale gemeenschap de eerste Wereld AIDS Dag organiseerde, dachten we dat we er nooit in zouden slagen het tij tegen HIV te keren. Maar na miljoenen doden en jaren van angst beschikken we nu over strategieën om besmetting te voorkomen en degenen die dat nodig hebben te testen en te behandelen.

En toch moeten we, ondanks de opmerkelijke vooruitgang die de afgelopen dertig jaar is geboekt – of misschien wel juist dankzij die vooruitgang – de verleiding weerstaan om te beweren dat de strijd tegen AIDS bijna voorbij is. In vele delen van de wereld begint het zwaarste werk nu pas.

Sinds het begin van deze eeuw werd een groot deel van de vooruitgang mogelijk gemaakt door de Millennium Development Goals (Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen, MDGs), een routekaart voor het beleid over een periode van vijftien jaar, die van het terugdringen van de verspreiding van het virus een topprioriteit had gemaakt. Dit heeft geleid tot een ongekende groei van de preventie- en behandelingsmethoden, met name in de ontwikkelingslanden. Er was sprake van aanzienlijke progressie, en toen de Sustainable Development Goals (Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen, SDGs) de MDGs in 2015 opvolgden, was het uitroeien van AIDS niet langer een op zichzelf staande doelstelling. In plaats daarvan was verdere vooruitgang een van de 169 deeldoelstellingen geworden die in 2030 verwezenlijkt moeten zijn.

Maar de transitie van op zichzelf staande doelstelling naar deeldoelstelling, in samenhang met scherpe dalingen van de aantallen aan AIDS gerelateerde sterfgevallen, heeft ons een vals gevoel van succes gegeven. Vandaag de dag betogen velen dat het einde van AIDS in zicht is. Helaas is niets minder waar.

HIV is een ingewikkelde aangelegenheid. Biomedische antwoorden zijn essentieel voor het indammen van de ziekte, maar als mensen geen toegang hebben tot geneesmiddelen of preventie zullen zelfs de best vormgegeven initiatieven mislukken. Bovendien hebben de obstakels voor een behandeling vaak niets te maken met de gezondheidszorg zelf, maar zijn ze eerder het gevolg van politieke, economische en sociale marginalisering. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn de besmettingspercentages terug te dringen in landen waar de genderongelijkheid het vrouwen onmogelijk maakt zelf te besluiten wanneer, waar en zelfs met wie ze seks willen hebben.

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat HIV in veel delen van de wereld nu als een chronische ziekte wordt beschouwd die beheerst kan worden met medicatie en veranderingen van levensstijl; dat feit alleen al is het vieren van een feestje waard. Toch weten miljoenen mensen nog steeds niet of zij HIV hebben, of kunnen zij niet de steun krijgen die zij nodig hebben als ze positief testen. Als de wereld ooit HIV/AIDS wil uitbannen, moeten we manieren zien te vinden om deze problemen op te lossen.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Bovenal betekent dit het vollediger integreren van de strijd tegen HIV in de planning van duurzame ontwikkeling. Als overheden hun best doen om de SDGs te verwezenlijken op gebieden als sociale zekerheid, voedselzekerheid en op gender gebaseerd geweld, moeten de antwoorden op HIV ook deel uitmaken van hun plannen. Alleen door HIV-strategieën te verbinden met de problemen die mensen vatbaar maken voor besmetting – zoals armoede, (gebrek aan) onderwijs en genderdiscriminatie – mogen we hopen op een toekomst vrij van AIDS voor iedereen en overal.

We hebben nog een lange weg te gaan voordat het zo ver zal zijn. In Tanzania werden vorige maand bijvoorbeeld honderden lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender (LGBT) mensen gedwongen om onder te duiken, nadat een stedelijke functionaris in Dar es Salaam had gewaarschuwd dat er een taskforce in het leven zou worden geroepen om homoseksuele mensen te identificeren en te straffen. Nu LGBT-groepen zich in de frontlinie bevinden van de Tanzaniaanse HIV-preventie-inspanningen is iedere bedreiging van hun mensenrechten ook een bedreiging voor het antwoord op HIV.

En Tanzania is geen uitzondering. Integendeel: een recent rapport van mijn organisatie onderstreept dat de situatie bijzonder nijpend is in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar gedwongen seks binnen en buiten het huwelijk heel vaak voorkomt. Deze gedwongen en dikwijls gewelddadige confrontaties verhogen het risico van vrouwen om HIV op te lopen.

Zij die aan de frontlinie staan van het antwoord op AIDS hebben altijd onderkend dat de ziekte niet kan worden overwonnen als de context buiten beschouwing wordt gelaten; zij moet in plaats daarvan worden bestreden via een onderling verbonden reeks sociale, culturele, economische en wettelijke inspanningen. Dat is de reden dat activisten jaren bezig zijn geweest om ervoor te zorgen dat discriminerende wetten werden ingetrokken, dat onderwijsprogramma's werden ontwikkeld om de gezondheid op het gebied van seks en voortplanting te verbeteren, en dat er netwerken in het leven werden geroepen van supporters die begrijpen dat HIV geen onderscheid maakt naar nationaliteit, seksualiteit of economische status. Terwijl we de ziekte blijven bestrijden, mogen we de inclusieve benadering niet vergeten die ons op dit punt heeft gebracht.

De mantra van de SDGs is dat “niemand mag worden achtergelaten.” Maar op dit moment worden velen van degenen die het kwetsbaarst zijn voor HIV vergeten en zullen ze worden achtergelaten. Vandaag de dag zijn de HIV-besmettingspercentages het hoogst onder de armen en sociaal gemarginaliseerden, wat het feit onderstreept dat zolang de SDGs niet verwezenlijkt worden, de “doelstelling” om een einde te maken aan de gesel van HIV/AIDS ongrijpbaar zal blijven.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/XsRPqKEnl