smale1_Boonyachoat_getty images_globe hands Boonyachoat/Getty Images

De winst van de financiële sector mag geen verlies aan biodiversiteit betekenen

LONDEN – Je zou verwachten dat financiële instellingen inzicht hebben in het beleggen in activa die een buitenproportioneel rendement opleveren. Maar als het gaat om biodiversiteit en de bredere categorie van natuurlijk kapitaal, gedragen de meeste beleggers zich nog steeds alsof deze activa onbeperkt voorradig zijn, zelfs als ze worden uitgeput of vernietigd. Ze blijven ervan uitgaan dat de diensten die deze activa leveren gratis zijn, zelfs nu de COVID-19-pandemie de bijna onbeperkte kosten van het negeren van de menselijke aantasting van de natuurlijke wereld heeft aangetoond.

De door de mens veroorzaakte achteruitgang van de natuurlijke omgeving is een feit, en die voltrekt zich snel. Het recente Living Planet-rapport van het Wereld Natuur Fonds laat tussen 1970 en 2016 een gemiddelde afname van 68 procent zien in de omvang van de populaties wilde dieren. Het is onvermijdelijk dat daar waar de populaties ineenstorten, uitsterven volgt. Volgens het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services worden ongeveer één miljoen soorten – ofwel ongeveer een kwart van alle onderzochte dieren- en plantengroepen – binnen tientallen jaren met uitsterven bedreigd, tenzij er actie wordt ondernomen om de oorzaken van het biodiversiteitsverlies te beperken.

Politici zijn zich bewust van deze afname van de populaties en van het voorspelde uitsterven, en roepen vaak op tot actie, maar deinzen terug als het aankomt op het nemen van de noodzakelijke maatregelen. En toch, zoals duidelijk blijkt uit de reactie op de klimaatverandering: als burgers zich engageren en druk uitoefenen op hun leiders, wordt nietsdoen politiek gezien te kostbaar. De Europese beleidsmakers hebben besloten doortastend op te treden tegen de klimaatverandering – door middel van maatregelen die variëren van bindende doelstellingen voor duurzame energie tot koolstofbeprijzing – omdat ze weten dat het hun verantwoordelijkheid is om de massale ontwrichting te voorkomen die een wereld die meerdere graden opwarmt te wachten staat.

Gelukkig zal de biodiversiteit spoedig kunnen profiteren van soortgelijke besluiten – en van de mogelijkheden die deze met zich meebrengen. De politiek en de wetenschap zijn het nu snel eens aan het worden over de noodzaak om het verlies aan biodiversiteit en van het natuurlijk kapitaal in het algemeen een halt toe te roepen. Zowel het bestaan als de oorzaken van het probleem worden nu in de politiek onderkend. Gezien de dramatisch gekrompen budgetten zullen overheden echter niet in staat zijn om de volgende fase, waarin het probleem daadwerkelijk moet worden aangepakt, te betalen.

Toezichthouders zetten financiële instellingen aan tot het invoeren van rapportage- en openbaarmakingsstandaarden die groene investeringen transparanter maken en het broodnodige privé-kapitaal aantrekken. De markten onderkennen deze verandering en reageren erop: het totale vermogen onder beheer in fondsen die de nadruk leggen op ecologische, sociale en governance-factoren is in het tweede kwartaal van dit jaar gestegen naar 1,1 biljoen dollar.

Ook het maatschappelijk middenveld laat zijn stem horen en roept op tot snellere veranderingen. Vorige maand publiceerde Portfolio Earth zijn  Bankrolling Extinction-rapport, waarin de blootstelling werd berekend van vijftig van ʼs werelds grootste banken aan specifieke ʻbiodiversiteitsgevoeligeʼ sectoren, zoals de landbouw, bosbouw, mijnbouw, visserij, infrastructuur en het vervoer. De gevoeligheid van de drie grootste banken – Bank of America, Citigroup en JPMorgan – bedroeg in 2019 ruim 550 miljard dollar, en de leningen en garanties in deze sectoren van alle vijftig banken tezamen bedroegen ruim 2,6 biljoen dollar.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Heel weinig van de onderzochte banken hadden rapportagesystemen ingevoerd om de impact van hun leningen en garanties op de biodiversiteit te meten, een eerste stap in de richting van het verminderen van de negatieve effecten. En afgezien van enkele vooraanstaande Europese banken hebben maar heel weinig banken de financiering geblokkeerd van bedrijven die de meeste schade veroorzaken.

Het Bankrolling Extinction-rapport benadrukt de zwakke punten in het financiële systeem en suggereert dat de bankbalansen in gevaar zijn. Dit risico weerspiegelt zowel de schade aan de biodiversiteit, waardoor de productie dreigt te verminderen (bijvoorbeeld de voedselproductie, als gevolg van de inkrimping van de visserij), als het vooruitzicht van nieuwe regelgeving, waardoor de waarde van commerciële investeringen in bijvoorbeeld de bos- en mijnbouw zou kunnen afnemen. Zoals uit het verslag blijkt, loopt ook de reputatie van financiële instellingen gevaar.

Bij Finance for Biodiversity zijn we van mening dat er een radicale systeemverandering nodig is om de regels, rechten en normen te hervormen. Vorige maand hebben we een aantal aanbevelingen gedaan die hopelijk als leidraad kunnen dienen voor leiders in het veld.

Financiële instellingen kunnen veel van deze veranderingen zelf doorvoeren, wat een early-mover advantage zou opleveren, of dit pas doen zodra de toezichthouders ze verplicht stellen. Het gaat onder meer om het meten en openbaar maken van de impact van hun activiteiten op de biodiversiteit en het stresstesten van de verwachte risicoʼs. Door dergelijke risicogegevens beschikbaar te stellen kunnen kredietverstrekkers bedrijven, burgers, toezichthouders en overheden helpen om de relatie tussen biodiversiteitsverlies en de reële economie duidelijk te maken, en zo risicoʼs en kansen identificeren en een financiële crisis op het gebied van de biodiversiteit voorkomen.

Wij raden beleidsmakers aan om op drie manieren méér te doen. In de eerste plaats moeten zij de gevolgen van hun eigen daden voor de biodiversiteit beoordelen, zoals de aankoop van bedrijfsobligaties via zogenaamde kwantitatieve versoepeling door de centrale banken. In de tweede plaats moeten de financiële toezichthouders hun prudentiële rol bij het onderzoeken van de gevoeligheid van binnenlandse instellingen voor biodiversiteitsverlies aanscherpen. En in de derde plaats kunnen beleidsmakers de voorwaarden en regels voor het verlenen van vergunningen aan financiële firmaʼs gebruiken om de normen van de sector te veranderen.

Overheden moeten hun juridische systemen hervormen om het schild voor de financiële instellingen weg te nemen en de aansprakelijkheid van bedrijven voor het verlies aan biodiversiteit uit te breiden naar hun bankiers en andere schuldeisers. Het wettelijk aansprakelijk stellen van financiële instellingen voor schade die wordt veroorzaakt door het gebruik van hun kapitaal is niet bepaald ongebruikelijk. Overheden die onderzoek doen naar misdrijven en mensenrechtenschendingen leggen routinematig financiële sancties op wanneer lokale of internationale wetten minder geschikt zijn voor het bereiken van het beoogde doel.

De biodiversiteit kan uitsluitend een grotere rol gaan spelen bij financiële beslissingen als systeemveranderingen worden doorgevoerd die de onderlinge verbondenheid van onze samenleving, economie en planeet onderkennen. Alleen zulke veranderingen kunnen de druk op de biodiversiteit verminderen en de financiële mogelijkheden ontsluiten die worden geschapen door het behoud van onze natuurlijke hulpbronnen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/yBcfuVmnl