BERLIJN – In tegenstelling tot wat de Russische president Vladimir Poetin beweert, en wat politicologen als John Mearsheimer geloven, was de NAVO-uitbreiding niet de oorzaak van Ruslands invasie in Oekraïne. Dat was evenmin het gevolg van een plotselinge irrationele inval van Poetin, die vanaf zijn toespraak op de Veiligheidsconferentie van München in 2007 zijn irredentistische bedoelingen kenbaar heeft gemaakt. De belangrijkste oorzaak van de Russische invasie was de verdeeldheid en ambivalentie in Europa, die een leemte veroorzaakte waar een strategie had moeten zijn.
De strijd om Oekraïne begon aanvang 2008. Met de hoge olieprijzen en de verankering van Poetins bewind begon Rusland zich te richten op het nabije buitenland. De zomeroorlog in Georgië toonde de vastberadenheid en ambitie van het Kremlin, maar de strategische prijs was altijd al Oekraïne. Tegelijkertijd probeerde het Westen Oekraïne in zijn baan te lokken, met de start van het Oostelijk Partnerschap van de Europese Unie en aanmoedigingen van de VS om lid te worden van de NAVO.
Vanaf dat moment was het zonder meer waarschijnlijk dat de spanningen over Oekraïne zouden oplopen. Maar in de daaropvolgende veertien jaar hebben de EU en haar lidstaten een gevaarlijk verwarrende reeks initiatieven ontplooid. Doordat zij er niet in slaagden het juridisch, veiligheids- en financieel beleid op elkaar af te stemmen, werd de context geschapen waarin de oorlog mogelijk werd.
BERLIJN – In tegenstelling tot wat de Russische president Vladimir Poetin beweert, en wat politicologen als John Mearsheimer geloven, was de NAVO-uitbreiding niet de oorzaak van Ruslands invasie in Oekraïne. Dat was evenmin het gevolg van een plotselinge irrationele inval van Poetin, die vanaf zijn toespraak op de Veiligheidsconferentie van München in 2007 zijn irredentistische bedoelingen kenbaar heeft gemaakt. De belangrijkste oorzaak van de Russische invasie was de verdeeldheid en ambivalentie in Europa, die een leemte veroorzaakte waar een strategie had moeten zijn.
De strijd om Oekraïne begon aanvang 2008. Met de hoge olieprijzen en de verankering van Poetins bewind begon Rusland zich te richten op het nabije buitenland. De zomeroorlog in Georgië toonde de vastberadenheid en ambitie van het Kremlin, maar de strategische prijs was altijd al Oekraïne. Tegelijkertijd probeerde het Westen Oekraïne in zijn baan te lokken, met de start van het Oostelijk Partnerschap van de Europese Unie en aanmoedigingen van de VS om lid te worden van de NAVO.
Vanaf dat moment was het zonder meer waarschijnlijk dat de spanningen over Oekraïne zouden oplopen. Maar in de daaropvolgende veertien jaar hebben de EU en haar lidstaten een gevaarlijk verwarrende reeks initiatieven ontplooid. Doordat zij er niet in slaagden het juridisch, veiligheids- en financieel beleid op elkaar af te stemmen, werd de context geschapen waarin de oorlog mogelijk werd.