PARIJS – Opnieuw lijkt Europa op een kruispunt te zijn beland. In de ene richting ligt de toekomst zoals die door pessimisten wordt beschreven, die betogen dat de opkomst van populistische bewegingen en de val van de euro het bewijs zijn dat het continent dreigt weg te zakken in geopolitieke en economische vergetelheid. In de andere richting ligt een steil opwaarts pad naar Europese integratie en een hernieuwde opkomst van het continent als mondiale macht – de koers die het continent volgens optimisten zal nemen als het wakker wordt en inziet dat het de zwaarste stormen moet kunnen doorstaan.
Het is niet te voorspellen welke toekomst werkelijkheid zal worden. Is Europa “een grootmoeder, niet langer vruchtbaar en vitaal”, zoals Paus Franciscus het zei toen hij afgelopen november het Europees Parlement toesprak? Of is het een feniks, die op het punt staat (opnieuw) uit zijn as te herrijzen? De uitkomst hangt uiteraard af van de vraag hoe de Europeanen op hun huidige problemen reageren. En bij het overwegen van hun opties zouden ze er verstandig aan doen stil te staan bij hoe er van buitenaf tegen het continent wordt aangekeken.
Om te beginnen is het belangrijk te erkennen dat de toestand er somber uitziet. Zeventig jaar na de bevrijding van Auschwitz worden er in Europese steden nog steeds joden aangevallen en vermoord. Ruim vijftig jaar na het einde van de Algerijnse Oorlog worden Europese moslims erger gediscrimineerd dan ooit. Nu door de Russen gesteunde separatisten – en misschien zelfs Russische troepen – in Oekraïne slag leveren met regeringseenheden, waart het spook van de oorlog opnieuw door het continent. En de verkiezing van een linkse regering in Griekenland heeft de vraag opgeworpen of het introduceren van de euro wel zo'n goed idee was.
PARIJS – Opnieuw lijkt Europa op een kruispunt te zijn beland. In de ene richting ligt de toekomst zoals die door pessimisten wordt beschreven, die betogen dat de opkomst van populistische bewegingen en de val van de euro het bewijs zijn dat het continent dreigt weg te zakken in geopolitieke en economische vergetelheid. In de andere richting ligt een steil opwaarts pad naar Europese integratie en een hernieuwde opkomst van het continent als mondiale macht – de koers die het continent volgens optimisten zal nemen als het wakker wordt en inziet dat het de zwaarste stormen moet kunnen doorstaan.
Het is niet te voorspellen welke toekomst werkelijkheid zal worden. Is Europa “een grootmoeder, niet langer vruchtbaar en vitaal”, zoals Paus Franciscus het zei toen hij afgelopen november het Europees Parlement toesprak? Of is het een feniks, die op het punt staat (opnieuw) uit zijn as te herrijzen? De uitkomst hangt uiteraard af van de vraag hoe de Europeanen op hun huidige problemen reageren. En bij het overwegen van hun opties zouden ze er verstandig aan doen stil te staan bij hoe er van buitenaf tegen het continent wordt aangekeken.
Om te beginnen is het belangrijk te erkennen dat de toestand er somber uitziet. Zeventig jaar na de bevrijding van Auschwitz worden er in Europese steden nog steeds joden aangevallen en vermoord. Ruim vijftig jaar na het einde van de Algerijnse Oorlog worden Europese moslims erger gediscrimineerd dan ooit. Nu door de Russen gesteunde separatisten – en misschien zelfs Russische troepen – in Oekraïne slag leveren met regeringseenheden, waart het spook van de oorlog opnieuw door het continent. En de verkiezing van een linkse regering in Griekenland heeft de vraag opgeworpen of het introduceren van de euro wel zo'n goed idee was.