De uiteenlopende paden van Egypte en Tunesië

CAMBRIDGE – Het is vijf jaar geleden dat Egypte en Tunesië een regimeverandering ondergingen, en beide landen kampen nog steeds met een lage economische groei, grote begrotingstekorten, hoge werkloosheid en een stijgende staatsschuld. Omdat ze er niet in zijn geslaagd zelfstandig hervormingen door te voeren, hebben beide landen zich tot het Internationaal Monetair Fonds gewend, dat in 2013 een regeling heeft getroffen met Tunesië, en zojuist een kredietprogramma ter waarde van $12 mrd heeft goedgekeurd voor Egypte – het eerste voor dat land sinds 1991, en het grootste ooit voor een land uit het Midden-Oosten.

Oppervlakkig gezien lijkt het net zo waarschijnlijk dat landen die zich in democratische richting bewegen te maken krijgen met slechte economische prestaties als landen die de omgekeerde weg bewandelen, naar een nieuwe dictatuur, omdat in beide gevallen politieke instabiliteit en onzekerheid de investeringen en de groei schaden. Maar Tunesië heeft de politieke inclusiviteit omarmd en zou snel de route naar een gezonde economische groei terug moeten kunnen vinden, terwijl de steeds geslotener wordende samenleving van Egypte de economie in een neerwaartse spiraal dreigt te doen terechtkomen.

Tot voor kort legden de regeringen van beide landen een verrassend gebrek aan belangstelling voor economische hervormingen aan de dag. In plaats daarvan hielden ze zich met identiteitskwesties en veiligheidsproblemen bezig op manieren die een weerspiegeling vormen van hun uiteenlopende politieke paden. In Tunesië heeft de verkiezingsstrijd tussen de islamistische Ennahda Partij en de seculiere Nidaa Tounes Partij een productief debat mogelijk gemaakt over de rol van de religie in politiek en samenleving; in Egypte heeft de autocratische regering van president Abdel Fattah el-Sisi daarentegen de Moslim Broederschap met geweld onderdrukt.