Zmniejszanie Różnic Między Płciami w Dziedzinie Ekologii

LONDYN - Niedawny spór na Twitterze między influencerem Andrew Tate'em a aktywistką klimatyczną Gretą Thunberg uosabia ekologiczną przepaść między płciami. Tate - uosobienie mężczyzny, dla którego ratowanie planety jest zagrożeniem dla jego męskości - pochwalił się "ogromnymi emisjami" swojej luksusowej kolekcji samochodów, na co Thunberg odpowiedziała ripostą, która jest obecnie czwartym najbardziej lubianym tweetem w historii. Jak pisze publicystka Rebecca Solnit, "istnieje bezpośredni związek między machismo a odmową rozpoznania i odpowiedniej reakcji na katastrofę klimatyczną."

Choć niektórzy mogą wyśmiać internetowy spór między dwiema znanymi osobowościami, różnice między reakcją kobiet i mężczyzn na globalne ocieplenie są dobrze udokumentowane. Ostatnie badania wykazały, że tylko 59% mężczyzn w Wielkiej Brytanii jest zaangażowanych w ekologiczny styl życia, w porównaniu do 71% kobiet, oraz że mężczyźni są mniej skłonni niż kobiety do recyklingu i konsumpcji produktów przyjaznych dla środowiska. Różnicę tę przypisuje się postrzeganiu przez niektórych mężczyzn sprawiedliwości ekologicznej jako dążenia kobiecego.

W sytuacji, gdy zanieczyszczenia powietrza pochodzące z paliw kopalnych zabijają każdego roku miliony ludzi (z których wielu żyje w krajach Globalnego Południa), mamy wyraźny etyczny obowiązek przeciwdziałania zmianom klimatycznym. A ponieważ seksizm ewidentnie szkodzi zdolności do racjonalnego działania w tym zakresie, musimy wyjaśnić i przekształcić postrzegany związek między zmianami klimatycznymi, stereotypami płciowymi i racjonalnością.

Jak wszystkie różnice między płciami, ta również jest wynikiem zwodniczego i stronniczego myślenia - przeciwieństwa racjonalności. To właśnie ona, a nie emocje, podważa rozum. Emocje są ludzkie, nie irracjonalne. Stronniczość, niezależnie od jej przyczyny, jest tym, co czyni nas niezdolnymi do obiektywizmu, i leży u podstaw zakorzenionego stereotypu płci, że kobiety są emocjonalne, a mężczyźni racjonalni. Ten stereotyp jest dobrze znaną przyczyną nierówności płci. Rzadko jednak zwraca się uwagę na to, w jaki sposób stereotyp ten opiera się na idei racjonalności, która jest przede wszystkim ograniczona.

Racjonalność nie jest po prostu "zdolnością do wykorzystywania wiedzy do osiągania celów," jak przekonuje psycholog poznawczy i ewolucyjny Steven Pinker w swojej książce Rationality: What It Is, Why It Seems Scarce, Why It Matters. Nie jest to też jedynie koncepcja filozoficzna, którą należy poddać logicznym i metafizycznym badaniom. Racjonalność stała się również nadrzędną ramą moralną o głębokich implikacjach społeczno-politycznych. Nasze rozumienie racjonalności może wpływać na strategię polityczną, kształtować politykę i wpływać na nasze relacje ze światem przyrody. Nie możemy zmienić tych dziedzin bez zakwestionowania naszego zrozumienia definicji racjonalności..

Różnica między płciami w dziedzinie ekologii wyraźnie pokazuje, jak racjonalność funkcjonuje jako rama moralna i dlaczego należy ją przemyśleć. Projekt badawczy przeprowadzony w Szwecji wykazał korelację pomiędzy "silną wiarą w ... racjonalność naukową" a sceptycyzmem klimatycznym wśród grupy wpływowych starszych mężczyzn w środowisku akademickim, wskazując, że problem wykracza daleko poza skrajnie prawicowe wpływy, takie jak Tate. Racjonalizm Oświecenia był oczywiście podstawą industrializacji i ewolucji nowoczesności. Jednak pomimo wielu ważnych zasług, jest to również znacząco opresyjny system.

Subscribe to PS Digital

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Od dualizmu i techno-rozwiązania do efektywnego altruizmu i modeli międzynarodowego rozwoju, nasz świat jest kształtowany przez naukową doktrynę wywodzącą się z idei, że racjonalność jest ściśle związana z danymi, kwantyfikacją, analityką i metodologicznym tworzeniem sensów, i że te cechy są związane z bielą, męską tożsamością i oddzieleniem od natury.

Istnieją inne sposoby myślenia o racjonalności i są nam one rozpaczliwie potrzebne. Niemiecki filozof Jürgen Habermas rozróżnia na przykład między tym, co nazywa "racjonalnością komunikacyjną", która postrzega racjonalność jako zależną od udanej komunikacji i konsensusu zaangażowanych, a "racjonalnością poznawczo-instrumentalną", mechanistycznym typem racjonalności, który kształtuje nowoczesne społeczeństwo.

Wśród feministycznych, postkolonialnych i pan-afrykańskich przestrzeni, w których pracuję, istnieje wiele ważnych krytyk racjonalności. Jedną z nich stworzyła czarna feministyczna myślicielka Audre Lorde, która pisała o "nie-europejskiej świadomości", która objaśnia rzeczywistość nie tylko poprzez racjonalizację, ale także poprzez takie zjawiska jak erotyka i poezja.

Tego ostatniego doświadczyłem podczas lockdown, kiedy miałem koszmary związane z klimatem - być może najbardziej jaskrawym był nagły grad na słonecznej letniej plaży. Można je opisać jako rodzaj eko-poetyckiej racjonalności, którą teoretyczka polityczna Stephanie Erev określa jako "odczuwanie wibracji". Jasne, konwencjonalne racjonalne myślenie może wyjaśnić nieoczekiwane zmiany pogody, ale kiedy dowiedziałam się, że wiele innych osób również miało sny klimatyczne, nie mogłam odrzucić tego eko-poetyckiego sposobu poznania jako nieistotnego dla dyskusji na temat kryzysu planetarnego.

Aby było jasne, nie jestem relatywistką, jeśli chodzi o wiedzę. Nie uważam, że wszystkie sposoby poznania są równe w każdym kontekście. Istnieją przypadki, w których obiektywizm i bezstronność powinny być uprzywilejowane, zwłaszcza gdy pytania dotyczą wiedzy naukowej. Ale jeśli chodzi o samą wiedzę, musimy przyjąć wiele perspektyw i pluralistyczne podejście, aby zredukować normatywne uprzedzenia. Nawet jeśli wszystkie sposoby poznania nie są równe w każdym kontekście, wszystkie są istotne.

Odkąd pamiętam, mój temperament był podyktowany potrzebą uwolnienia się od norm społecznych. Kiedy po raz pierwszy zaczęłam odkrywać feminizm jako narzędzie do tego celu, myślałam o tych normach jako strukturalnych: patriarchat, biała supremacja, neokolonializm. Ale coraz częściej dostrzegam, że jest to również więzienie intelektualne, w najprawdziwszym tego słowa znaczeniu: odnoszące się do tego, co, dlaczego i jak wiemy. Tak więc, aby uwolnić się od struktur opresji, trzeba walczyć również o rewolucję intelektualną, poprzez powrót do źródła wiedzy.

W świecie stojącym w obliczu tego, co wielu nazywa "polikryzysem", zakłócanie dominujących ram racjonalności za pomocą intersekcjonalnego podejścia do wiedzy jest nie tylko feministycznym ideałem. Jak przypomina nam wymiana Tate-Thunberg, jest to konieczne, aby ludzkość i planeta mogły się rozwijać.

Z angielskiego przetłumaczyła Marz McNamer