aluers1_Tracey NearmyGetty Images_climateprotestaustralia Tracey Nearmy/Getty Images

Holistische oplossingen voor mondiale dreigingen

MONTREAL – Naast de tol aan mensenlevens heeft het ongekend hevige bosbrandseizoen in Australië naar schatting 2500 huizen verwoest, honderden miljoenen dieren gedood, de economie gehavend en de regering onder zware druk geplaatst. Omdat de bosbranden vlak na de heetste en droogste jaren ooit hebben plaatsgevonden, onderstreepten ze de diepte en complexiteit van de mondiale problemen waar we voor staan. Op dezelfde manier dreigt de COVID-19-uitbraak, die is begonnen toen een nieuw coronavirus in China oversprong van een dier naar een mens, nu het economische en sociale leven in de hele wereld te ontwrichten.

Gedurende een groot deel van de twintigste eeuw dachten we dat er voor ieder probleem een eenvoudige technologische oplossing was. Vaccins en antibiotica zouden ons gezond houden, de Groene Revolutie zou ons voeden, en de economische groei zou onze scholen en ziekenhuizen betalen. Maar de bosbranden en epidemieën van vandaag de dag duiden erop dat de risicoʼs waar de mensheid voor staat niet zo eenvoudig zijn en niet met behulp van makkelijke oplossingen kunnen worden beheerst.

Kijk eens naar het huidige mondiale landschap. Eén miljoen soorten dreigen nu uit te sterven, de desastreuze gevolgen van de klimaatverandering worden nu steeds zichtbaarder voor ons allemaal, massamigratie van mensen komt steeds vaker voor, en de democratieën in de wereld zijn in de greep van partijdige polarisatie en scepsis jegens wetenschap en deskundigheid.

Het volledige beeld is vanuit één gezichtspunt bezien wellicht moeilijk te onderscheiden, wat de reden is dat we een nieuw verhaal nodig hebben dat de problemen van vandaag bekijkt binnen de complexiteit van het hele planetaire systeem. Met dit doel voor ogen heeft de internationale onderzoeksorganisatie Future Earth onlangs Our Future On Earth 2020 gepubliceerd, dat onze zich ontwikkelende vooruitzichten samenvat door de puntjes te verbinden tussen recente onderzoeksresultaten en de ontwikkelingen die we nu al ervaren – van overstromingen en watertekorten tot het opkomende populisme. Door lering te trekken uit inzichten van onderzoekers in de natuur- en sociale wetenschappen probeert het rapport uit te leggen wat de motor is achter de huidige gebeurtenissen en hoe we ons in een duurzamer richting kunnen bewegen.

Het rapport enquêteert tevens 222 wetenschappers in 52 landen, met de vraag om dertig risicocategorieën te beoordelen waarmee de mensheid en de planeet geconfronteerd worden. De bovenste vijf risicoʼs  die de respondenten noemen zijn extreem weer, het onvermogen om de klimaatverandering tegen te gaan en ons eraan aan te passen, het biodiversiteitsverlies en de ineenstorting van ecosystemen, voedselcrises en watertekorten. Deze bevindingen vertegenwoordigen een ontmoeting der geesten: leiders en beslissers die onafhankelijk van elkaar werden geënquêteerd door het World Economic Forum in januari identificeerden dezelfde risicoʼs als de meest urgente.

Wetenschappers die werden geënquêteerd door Future Earth benadrukken eveneens dat zij zich het meest zorgen maken over de verbanden tussen de diverse risicocategorieën. Er is alle reden om te verwachten dat de ene mondiale crisis kan leiden tot verschillende andere. Hittegolven kunnen bijvoorbeeld tot watertekorten en voedselschaarste leiden, net zoals biodiversiteitsverliezen de klimaatverandering kunnen verergeren en omgekeerd.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Bovendien kunnen de subtiele verbanden tussen alle dertig risicoʼs die in de enquête worden genoemd grote gevolgen hebben voor toekomstige duurzaamheidsinspanningen. Neem het verband tussen politiek populisme en de verspreiding van digitale informatie- en communicatietechnologie (ICT). Deze verschijnselen zijn samen opgekomen, waarbij populistische politici geavanceerde marketing-technieken hebben gebruikt om belangrijke kiezersgroepen te bereiken. Erger nog: nu desinformatie en propaganda vrijelijk door de grotendeels ongereguleerde sociale media-netwerken van vandaag de dag stromen, heeft de simplistische boodschap van “wij tegen zij” van de populisten zich wijd en zijd kunnen verspreiden, en hebben diepgewortelde belangen een aanzienlijk deel van het publiek ervan kunnen overtuigen het gevaar van klimaatverandering te negeren.

Maar digitale ICT heeft ook het vermogen om veel goede dingen te bewerkstelligen, van het bieden van een megafoon aan klimaatactivisten tot het helpen van bedrijven om hun uitstoot terug te dringen en het in staat stellen van mensen om hun lokale ecosystemen te monitoren en te beschermen. De leiders van de Big Tech-bedrijven moeten inzien dat hun bedrijfsmodellen niet louter gericht mogen zijn op het maken van zoveel mogelijk winst. Hun krachtige algoritmen en platforms moeten worden gebruikt om een bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkeling.

Nu er nog maar tien jaar zijn om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Staten te bereiken, is 2020 een cruciaal jaar. Honderden bedrijven en steden doen klimaatbeloften en ontwikkelen actieplannen. Op de Klimaatveranderingsconferentie van de VN in november dit jaar zullen de wereldleiders opnieuw proberen een agenda voor het indammen van de uitstoot van broeikasgassen naar voren te schuiven. En in oktober zal de VN-conventie over Biodiversiteit nieuwe biodiversiteitsdoelstellingen vaststellen.

De biodiversiteit van de aarde gaat niet uitsluitend over weelderige oerwouden in het Amazone-gebied en toerist-vriendelijke Afrikaanse savannes. Planten- en dierensoorten zijn cruciaal voor ons eigen overleven, niet in de laatste plaats door hun bijdragen aan de geneeskunde en de landbouw. Om een groeiende wereldbevolking te voeden zullen we steeds productievere en gevarieerdere landbouwstelsels nodig hebben die kunnen omgaan met steeds extremere klimaatomstandigheden.

Als onze duurzaamheidsinspanningen echter willen slagen zullen we moeten erkennen dat de problemen waarmee we geconfronteerd worden onderling verbonden zijn. De risicoʼs die we moeten aanpakken kunnen niet afzonderlijk van elkaar of van andere politieke en sociale dynamieken gezien worden. De oplossingen voor de gezondheids-, economische en ecologische problemen van vandaag vragen om een multidisciplinaire, multilaterale en op systemen gebaseerde aanpak. Daarvoor is het opnieuw overdenken en transformeren van onze instellingen nodig, om maar te zwijgen van onze eigen opstelling en levensstijl.

Hoewel de bosbrandcrisis van Australië voor de meesten van ons een ver-van-mijn-bed-show was, had die crisis wereldwijd met dezelfde energie en focus tegemoet moeten worden getreden als de coronavirus-epidemie. Geen land, regering, samenleving, bedrijf of individu is een eiland. Uiteindelijk worden we allemaal geconfronteerd met dezelfde gevaren, omdat we allemaal verbonden zijn met één planeet en met één toekomst.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/BcWOvIInl